Matthew Opoku Prempeh

Yizie Wikipiideɛ
Matthew Opoku Prempeh
human
Sex or gendermale Maale eŋ
Country of citizenshipGhana Maale eŋ
Name in native languageMatthew Opoku Prempeh Maale eŋ
Given nameMatthew Maale eŋ
Family namePrempeh Maale eŋ
Date of birth23 Mɛrnoɔre 1968 Maale eŋ
Place of birthAshanti Region Maale eŋ
RelativeJohn Kufuor Maale eŋ
Native languageAsante Maale eŋ
Languages spoken, written or signedEnglish, Asante Maale eŋ
Occupationpolitician, physician, chairperson Maale eŋ
Educated atPrempeh College, Kwame Nkrumah University of Science and Technology, Netherlands Institute for Health Sciences, Harvard University Maale eŋ
Work locationUnited Kingdom Maale eŋ
Member of political partyNew Patriotic Party Maale eŋ
Candidacy in election2020 Ghanaian general election, 2016 Ghanaian general election, 2012 Ghanaian general election, 2008 Ghanaian general election Maale eŋ
Religion or worldviewChristianity Maale eŋ
Member ofRoyal College of Physicians and Surgeons of Glasgow Maale eŋ

Mathew Opoku Prempeh e la Gaana neɛ kaŋa. Ba dɔge o la 23 Gyɛnoɔre kyuu 1968. O e la Ghana dogta kpoŋ aneŋ pɔleteseɛn. O e la neɛ naŋ poɔ a kukurudu paati poɔ a kyɛ e begemaala naŋ are ko Manhyia South vooten lombokpoŋ kaŋa naŋ bé a Asante region poɔ. O e la gɔmmenɛnte kpambeɛ kaŋa naŋ da kaara a Gaana kannoo yɛllɛ a 2017 yuoni poɔ.[1] Noba yaga zaa boɔle o la ka NAPO.[2] [3][4] Pampana ŋa o e la neɛ naŋ kaara a Ghana zaa fentendiglēē yɛllɛ.[5][6][7][8]

O Nyɔvore Aneŋ O Sakuuri Gaabo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba doge o la teŋa kaŋa ba naŋ boɔla Pakyi ayi soba naŋ be a Ashante region poɔ.[9] O da gaa la univeniti kpoŋ kaŋa naŋ be a Gaana poɔ ka ba boɔla KNUST beŋ la ka o da kanne kannõõ lombori kaŋa ba naŋ boɔla Human Biology aneŋ tēēnɛ̃ɛ̃ yɛlɛ. O da la gaa la nimitɔɔre a te gaa sakuuri kaŋa ba naŋ boɔla Netherlands Institute Of Health naŋ e laaŋfeeloŋ kanne zie kyɛ da lɛ gaa sakuuri kaŋa meŋ ba naŋ boɔla Kennedy School of Government, a sakuuri ŋa e la zie ba naŋ zanna gɔmmenɛnte yɛlɛ.[10]

Toma Yɛlɛ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ka fooŋ leɛ kaa bɛgemaale die poɔ yɛlɛ, Prempeh da waa la a CEO ko a Keyedmap Security Services Limited q a yi a yuoni 2004 wa tɔ 2009.[9] O la e la laaŋfeeloŋ dɔɔta[11] aneŋ meŋ ka o waa mɛmba ko a Royal College of Physicians and Surgeons ko a United Kingdom a yi a yuoni 1999 wa tɔ 2003.[12]

Naakoɔŋ Yɛlɛ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Begemaala Waabo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

O naŋ waa a Ghana begemaala kaŋa, o are ko la a Manhyia South naŋ be a Kumasi paaloŋ poɔ, ka o da waa Manhyia.[13] Ba da vooti ko o ka o waa begemaala o dɛŋdɛŋ soba a yuoni 2008 aneŋ a Wɔɔ Paati neɛ kaŋa. A yuoni 2016, o la maaleŋ nyɛ la zunoɔ ne 35,958 vootuu, bee 87.17% a yi a vootuu zaa laŋ taa naŋ be a district poɔ.[9] O waa la mɛmba ko a health kommitii aneŋ appointments kommitii.[14] Prempeh are bɔ la a begemaale naaŋ a yuoni 2020 Ghanaian vootuu kpoŋ ko a Manhyia South paaloo, a yi a Wɔɔ Paati zie a paaŋ bare o dɔmane tɔɔreŋ kpoŋ zaa.[15]

O Minista Nyɔvore Poɔ Zannoo Yɛlɛ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A Ghana Yidandɔɔ kpoŋ Nana Akufo-Addo a Gyɛnoɔre kyu beri pie poɔŋ a tuoni 2017 poɔ ka o e bee kaara a Gaana Sakuuɛ yɛlɛ.[16][17] Toŋ la a be yuomo anaare te ta a Gyenoɔre bebie ayoɔbo a yuoni 2021 naŋ o toma da baare a yuoni na poɔŋ.

A yi a 2017 yuoni na, Nana Akufo-Addo da vɛŋ da prempeh da poɔ a iruu naŋ poɔŋ ka

A yi a yuoni Mɛrnoɔre 2017, a yidaandɔɔkpoŋ Nana Akufo-Addo de la a Prempeh yuori paare a ministare pie ne awae (19) poɔ ka ba na maale o kabenɛnte. Ana ministare pie ne awae yoe ka ba da de gaane a Ghana bɛgrmaale die ka a die weɛ soba koruu na, Mike Ocquaye te pore. O naŋ waa kabenɛnte minista na, Prempeh da paare la a yidaandɔɔkpoŋ yɛlɛ deme poɔ ka ba sonna teɛrɛ a yidaadɔɔkpoŋ yɛŋ soŋ te kyaare ne a paaloŋ baabo yɛlɛ.

Prempeh da la soŋ la a Ghana zannoo zie yɛlɛ saŋa na ka o da waa minista ko Zannoo yɛlɛ aŋa ziiri meɛbo baabo yɛlɛ aneŋ a vocational and technical education (TVET) baabo yɛlɛ aneŋ a la deɛ weɛ soba ko a gɔmenante nimizeɛ nɔdegre na ''FREE SHS''.

Kɔmɛtee Toma[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Prempeh e la a Ghana teŋ guuro nekpoŋ kaŋa a Ghana paaloŋ kɔmmitii poɔŋ ane a noba iruu kɔmɛtee meŋ.[9]

Meŋa Nyɔvore Yɛlɛ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

O da e la kirista bie[9] o nyɔvore poɔŋ kyɛ leɛ e a Ghana Yidandɔɔ kpoŋ kaŋa John Kufuor yaaŋa.[18] O naŋ ane o pɔgɔ kaŋa na da bare taa ba kultaa poɔŋ.

A yi a May kyu poɔ 2022, noba mine ba naŋ da baŋ ba ka ba boɔlɔ NAPO da de la Sakuuri biiri bozane boma mine gaa neŋ a Manhyia South paaloŋ, a yi a o yomo 54th dɔgebo kyu diibu poɔŋ.[19]

Sommo Yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. https://citinewsroom.com/2022/05/napo-reacts-to-1-2m-world-bank-cash-controversy/
  2. http://citifmonline.com/2017/01/matthew-opoku-prempeh-is-minister-designate-for-education/
  3. https://dailyguidenetwork.com/napo-leads-covid-19-stigma-fight/
  4. https://www.modernghana.com/news/1170248/matthew-opoku-prempeh-names-library-complex-after.html
  5. https://web.archive.org/web/20221011225033/https://www.energymin.gov.gh/hon-matthew-opoku-prempeh
  6. https://www.myjoyonline.com/projects-by-government-to-solve-energy-crisis-near-completion-matthew-opoku-prempeh/
  7. https://web.archive.org/web/20221011225033/https://www.energymin.gov.gh/hon-matthew-opoku-prempeh
  8. https://www.graphic.com.gh/news/politics/relocation-of-ameri-plant-will-stabilise-power-dr-matthew-opoku-prempeh.html
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 https://www.parliament.gh/mps?mp=144
  10. https://www.pulse.com.gh/communities/student/matthew-opoku-prempeh-all-you-need-to-know-about-the-trained-medical-doctor/gzffqnm
  11. http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=217
  12. http://www.parliament.gh/mps?mp=165
  13. https://web.archive.org/web/20170519155655/http://www.ghana.gov.gh/index.php/governance/ministers/3414-dr-matthew-opoku-prempeh-education
  14. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2016/ashanti/28/
  15. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2020/ashanti/manhyia_south/
  16. https://citinewsroom.com/2023/03/energy-minister-scheduled-to-speak-on-ghanas-near-term-opportunities-at-naepec-2023/
  17. https://www.facebook.com/anine.kilian
  18. https://www.modernghana.com/news/161061/1/kufuor-grandson-joins-race.html
  19. https://citinewsroom.com/2022/05/group-donates-to-schools-to-mark-napos-54th-birthday/