Ghana Begemaale Die Gbandigiri Yoe

Yizie Wikipiideɛ

A yoe la ama ko a 275 gbandigiri naŋ be a begemaale die poɔ, a Ghana republic anaare eŋɛ, a yi disembare 2016 gyɛmaa zaa nu- neɛ.[1] A dɔgle la yi 260 yi a nu-neɛ ba naŋ daŋ e a burinye kyuu2012 begemaale die nu-neɛ.[2] Begemaale die mɛmba (MP) bonyeni la maŋ are ko gbandige kaŋa zaa. 230 begemaale die gbandigiri la da bebe.[1]

Yelkorɔ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Saŋa na Ghana naŋ wa e Sommeŋɛ paaloŋ, 104 kogiri la da be begemaale die poɔ. Ka a dɔgle ta 198, 1965 yuoni naŋ wa pare saŋa na Ghana naŋ wa leɛ paate bonyeni paaloŋ. A republic ayi piiluu eŋɛ 1969 poɔŋ, a dakogiri noɔre da do gaa la 140. Tɛgeraa zaa da ba la kpɛ sɛre kyɛ ta a republic anaare soba piiluu, a naŋ da dɔgle yi 140 gaa 200. A kogiri noɔre da dɔgle la yi a borinyɛ kyuu 2000 nu-neɛ eŋɛ.[3] A 2000 zu sɔre naŋ da wa baare, a desekyere noɔre da dɔgle la a yi 110 gaa 138. A Electoral Commission of Ghana begere toma eebo vɛŋ la ka a gbandigiri noɔɛ dɔgle a yi 200 gaa 230. A gbandigiri yoe zaa lantaa da dɔgle gaa la 275 yi a 2012 gyɛmaa zaa nu-neɛ.[1] A Electoral Commission la da e aŋaa a 2010 zu sɔre naŋ da wa lantaa baare a be ba nu poɔ.[4][5] A õõ bee aai sagebo a disembare 2018 poɔ, a administrative Irigyinne meŋ da dɔgle la a yi pie gaa pie ne ayɔbo.[6]

Ahafo Irigyiŋ - Kogiri Ayɔbo (6)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A Ahafo Irigyiŋ e la irigyinne ayi paalaa na kaŋa naŋ wɛle yi a Brong-Ahafo Irigyiŋ. A Brong-Ahafo Irigyiŋ da wɛle eŋ la irigyinne ata a yi a disembare 2018 õõ bee aai sagebo.

Sante Irigyiŋ - Kogiri Lezaa-ayi ne Ayɔpõĩ (47)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre a Irigyiŋ ŋa poɔ dɔgle la yi 33 gaa 39, 2004 poɔ ane 48, 2012 poɔ yi a 2012 Ghana gyɛmaa zaa nu-neɛ. Ba da maale la desekyere paalaa mine 2008 poɔ naŋ da taa dɔgeroŋ ko a gbandigiri mine bezie.

Bono Irigyiŋ - Kogiri Pie ne Ayi (12)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A Bono Irigyiŋ da wɛle eŋ la irigyinne ata yi a disembare 2918 õõ bee aai sagebo.

Bono Ese Irigyiŋ - Kogiri Pie ne Yeni (11)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A Bono Ese e la a Irigyiŋ paalaa ayi kaŋa ba naŋ wɛle yi a Brong Ahafo Irigyiŋ. A Brong-Ahafo irigyiŋ da wɛle eŋ la irigyinne ata yi a disembare 2018 õõ bee aai sagebo.

Fante Irigyiŋ - Kogiri Lezare ne Ata (23)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre a irigyiŋ poɔ dɔgle la yi 17 gaa 19, 2004 poɔ ane 23, 2012 poɔ yi a 2012 Ghana gyɛmaa zaa nu-neɛ.

Taŋgõɔ Irigyiŋ - Kogiri Lezare pie ne Ata (34)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre da dɔgle la yi 26 gaa 28, 2004 poɔ ane 33, 2012 poɔ yi a 2012 Ghana gyɛmaa zaa nu-neɛ.

Aŋkara Irigyiŋ - Kogiri Lezare Pie ne Anaare (34)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre dɔgle la yi 22 gaa 27, 2004 poɔ ane 34 yi a 2012 Ghana gyɛmaa zaa nu-neɛ.

Mamprusi Irigyiŋ - Kogiri Ayɔbo (6)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba da maale la Mamprusi Irigyiŋ yi a disembare 2018 õõ bee aai sagebo.

Dagbon Irigyiŋ - Kogiri Pie ne Anii[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre dɔgle la yi 23 gaa 26, 2004 poɔ ane 31, 2012 yi a 2012 Ghana gyɛmaa zaa nu-neɛ. A irigyiŋ naŋ poŋ eŋ Dagbon ane Mamprusi Irigyinne, ka o pãã taa gbandigiri 18.

Ɔte Irigyiŋ - Kogiri Anii (8)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba da maale la a Ɔte Irigyiŋ yi a disembare 2018 õõ bee aai Sagebo.

Savaana Irigyiŋ - Kogiri Ayɔpõĩ (7)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba da maale la a Savaana Irigyiŋ yi a disembare 2018 õõ bee aai sagebo.

Ɔpa Ese Irigyiŋ - Kogiri Pie ne Anuu (15)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre dɔgle la yi 12 gaa 13, 2004 poɔ ane 15, 2012 poɔ yi a 2012 Ghana gyɛmaa zaa nu-neɛ.

Ɔpa Wɛse Irigyiŋ - Kogiri Pie ne Yeni (11)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre dɔgle la yi 8 gaa 10 ane 11, 2012 poɔ yi a 2012 Ghana gyɛmaa zaa nu-neɛ.

Nyugbe Irigyiŋ - Kogiri Pie ne Anii (18)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre dɔgle la yi 19 gaa 22, 2004 poɔ ane 26, 2012 poɔ yi a 2012 Ghana gyɛmaa zaa nu-neɛ. A leɛ sigi la gaa 18 a disembare 2018 õõ bee aai sagebo naŋ wa baare, a wane a Irigyinne paalaalba ayɔbo maaloo. A Nyugbe Irigyiŋ koraa na wɛle eŋ la Ɔte ane Nyugbe Irigyinne.

Zẽɛ̃baa Irigyiŋ - Kogiri Pie ne Ayɔpõĩ (17)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A gbandigiri noɔre dɔgle la yi 19 gaa 22, 2004 poɔ ane 26, 2012 poɔ.

Zẽɛ̃baa Saazu Irigyiŋ - Kogiri Awae (9)[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Kaa Kyɛ Meŋ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Gyɛmaa: ane Minisare ne Gbandigiri ane Paate ɛlɛtaa.

  • Administrative divisions of Ghana

Sommo Yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. 1.0 1.1 1.2 http://www.modernghana.com/news/424647/1/controversy-over-the-creation-of-45-new-constituen.html
  2. https://web.archive.org/web/20070927045755/http://www.parliament.gh/faq.php
  3. http://africanelections.tripod.com/gh_detail.html#2000_Parliamentary_Election
  4. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/45-New-Constituencies-Created-242082
  5. https://web.archive.org/web/20121111112426/https://www.ec.gov.gh/page.php?page=499&section=50&typ=1
  6. https://www.graphic.com.gh/news/politics/confirmed-results-of-the-2018-referendum-on-new-regions.html