Vare le yelbulo

Dagaare Sekpɔga

Yizie Wikipiideɛ


Dagaaba Sekpɔga, Dagaaba zaa taa la sekpɔga ka a poɔ ba yelkaama poɔ. A Dagaaba zaa naŋ zeŋ a ba tenne poɔ taa la sekpɔga naŋ lɔɔrɔ Saŋa na ba nembɛrɛ naŋ maŋ zeŋ dire dɛmɛ bee a yele yelnimizeɛ. Gbɛɛ yaga, nembɛrɛ la maŋ lɔɔrɔ sekpɔga bonso bana la baŋ a kɔkɔre velaa. Bana la baŋ a yelkpeɛne ane a yelseŋkpegɛ ane a yelnoore a maŋ yele korɔ ba biiri. A kɔkɔre la ka ba maŋ wulo a biiri a lɛ.

Ka neɛ wa yele yɛlɛ a ba lɔɔrɔ sekpɔga a yɛlɛ ba maŋ taa bēē, a maŋ wa la salala lɛ, a ba maŋ taa kyɛlloo ka neɛ na kyɛllɛ.

Sekpɔga Parɛɛ

[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Sekpɔga taa la parɛɛ ayi. A kaŋa muni maŋ saa la peraa lɛ a yelbie poɔŋ kyɛ ka kaŋa meŋ see ka neɛ teɛre gaa tɔɔre kyɛ baŋ o muni. Kyɛ sekpɔgree zaa maŋ taa la muni ayi. A mundɛdɛrɛɛ ane a munzuluŋ.

Dagaaba Sekpɔga Mine

[maaleŋ | Maale eŋ yizie]
  1. Kpaareŋ maŋ mĩĩ ka fo di boŋkãã.
  2. Gbie zee ba bala nyoɔre
  3. Nimiri ba kono ka nyoɔre tanna
  4. Babagenaŋ teɛrɛ kuri pouri.
  5. Bibiltoŋ-zagera ba dire boŋkãã.
  6. Zeɛ baaŋ maŋ be ka ba baŋ o ɔreba.
  7. Ta tama seɛ la bare ma n nu.
  8. Naa kpããwẽɛmɛ la naa kpããbogeroo.
  9. Bolenaa ne boyoɔraa ba waa taa.
  10. Pɔntere ba laara ka o peɛlɛ lɔŋ nimiri.
  11. Pɛmbataaraa la ka ba maŋ de sɔ ne baalugevori.
  12. Kannyiriŋ kyebe ka noɔ de kɔɔre ka baa kara.
  13. Ba ba wulo bibile wɔɔ.
  14. Nandaana naao ba kpɔgrɔ zegɛ.
  15. Tage ka N tage la maŋ are ŋmane.
  16. Walaa ba Gana boɔ gaabo.
  17. Nembaala bie ba sɔrɔ naa ma nyemɛ.
  18. Duo ba laara o ma nyene.
  19. Saa ba pɔɔrɔ pɔgeyeni bie.
  20. Ka bieŋ ba kono kyɛ o ma maŋ de o la.
  21. Naazoŋmaa sigi la baa ka o ɔɔ moɔ o ba sigi ka o figi zoore
  22. Damboli yaŋ bammo faa.
  23. Zɔŋ bɛndɛŋeŋ maŋ kɔɔ kyɛ a puoriŋ boŋkara k'o maŋ togi.
  24. Nubiri maŋ eŋ la kõɔ seŋ o meŋɛ.
  25. Parebiri pẽɛ gaa tɔɔre biniŋ maŋ yi.
  26. Suuri soba ba nyeɛrɛ bini soriŋ.
  27. Ŋmaaŋa da nɔŋ teere duobu k'o deɛmɛ naao baare bɔre.
  28. Boɔraa ba kono gbekpɔgere.
  29. Ŋmɛmmɛŋɛ ba taa konni.
  30. Nu ba tara mɔnnɔ noɔre
  31. Ka bieŋ yeli k'o ma kom gbiri, o baŋ k'o meŋ koŋ gbiri
  32. Nimiri ba kono ka nyoɔre tanna.
  33. Ba ba logro tontona kɔre.
  34. Sɔrɔ ba tona bugo.
  35. Fo maŋ maŋ be koyiri ka fo di koyiri saabo.
  36. E milli ba baŋ dẽɛ yiri.
  37. Ka gyaŋgboŋeŋ nyu dãã bugi ky'o maŋ baŋɛɛ kɔlaa yiri zie.
  38. Neɛ naŋ gbana Sazu poɔ gbantieloo, o naŋ baŋ o pii leebu zie.
  39. Ŋmeneŋ eɛrɛ baa pare.
  40. Ŋmeneŋ maŋ ko gɔma soori k'o vɔle.
  41. Tammo ane logi maŋ yagele peɛle la taa.
  42. Da gɛrɛ be koroŋ ka gbɛre bɔ yaane.
  43. Nuul kyogi baŋ wooro maŋ woo la o kyogo mare o begɛŋ.
  44. Neɛ naŋ nyɛ taŋa zu vūū onaŋ moɔnaa.
  45. Yelbawontaa la baa zēē ŋmaabaretegɛ.
  46. Wulifãã kɔɔloŋ yeɛlɛ.
  47. Kpaare yeli ka o yeli kye mɔɔre zie kyɛ ona la maŋ daŋ va teŋɛ.
  48. Naazoŋmaa sigi la moɔ ɔɔbo yɛlɛ, o ba ka o vigi zoore.
  49. Kõɔ yoŋ ba meɛrɛ yiri.
  50. Neŋkpoŋ maŋ teɛreŋ kyɛ ka o tɔ baŋ
  51. Bikpeebɛ saaŋmaabɛroŋ yuoni ka ware maŋ are.
  52. Ŋmaaŋa da duoro daare koroŋ ka o deɛmɛ Naabo wa bɔre
  53. Maaroŋ velaaŋ boɔlɔ zenemɛ
  54. Naazora ba taa bini
  55. Kõɔ nyie kõɔ maŋ wuo
  56. Ka fõõ piiri peraa seɛre zie, seɛre zie ka o maŋ la bɔre
  57. Ka fooŋ wa ziŋ teɛ pare kɔgere a baaraa zaa gɔlɔnteebo ba yaara fo ziŋ leŋmeɛbo
  58. Pɔgenyaaŋa kuori daare ka ba banna o serɛ
  59. Kyeɛ yelnɔnaa eŋɛ la ka saa maŋ pɔɔ kyeɛ
  60. Nɔbiyoɔraa ba dire tɛmbituo
  61. Dambole yɔɔre la ka ba maŋ neɛ ghɛrebo ayi
  62. Ka wɔɔŋ da daŋ nyɛ saŋgyãã kõɔ poɔŋ, o kɔnnyuuri la ka o da na taa.