Seal cuting

Yizie Wikipiideɛ
seal cutting
activity, type of arts
Subclass ofcarving, engraving process, Chinese art Maale eŋ
CountryChina Maale eŋ
Country of originChina, People's Republic of China Maale eŋ
Product or material produced or service providedseal Maale eŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Maale eŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00217, https://ich.unesco.org/fr/RL/00217, https://ich.unesco.org/es/RL/00217 Maale eŋ
Practiced byseal cutter Maale eŋ
Usesseal material Maale eŋ
seal cutting
activity, type of arts
Subclass ofcarving, engraving process, Chinese art Maale eŋ
CountryChina Maale eŋ
Country of originChina, People's Republic of China Maale eŋ
Product or material produced or service providedseal Maale eŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Maale eŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00217, https://ich.unesco.org/fr/RL/00217, https://ich.unesco.org/es/RL/00217 Maale eŋ
Practiced byseal cutter Maale eŋ
Usesseal material Maale eŋ
seal cutting
activity, type of arts
Subclass ofcarving, engraving process, Chinese art Maale eŋ
CountryChina Maale eŋ
Country of originChina, People's Republic of China Maale eŋ
Product or material produced or service providedseal Maale eŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Maale eŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00217, https://ich.unesco.org/fr/RL/00217, https://ich.unesco.org/es/RL/00217 Maale eŋ
Practiced byseal cutter Maale eŋ
Usesseal material Maale eŋ
seal cutting
activity, type of arts
Subclass ofcarving, engraving process, Chinese art Maale eŋ
CountryChina Maale eŋ
Country of originChina, People's Republic of China Maale eŋ
Product or material produced or service providedseal Maale eŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Maale eŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00217, https://ich.unesco.org/fr/RL/00217, https://ich.unesco.org/es/RL/00217 Maale eŋ
Practiced byseal cutter Maale eŋ
Usesseal material Maale eŋ

Seal buobɔ bee seal ŋmaabo bee zhuanke Chinese poɔ(篆刻), e la ba sããkonnoŋ deɛne yelkaama kaŋa China poɔ a wa tasoga a yaare a East Asia. Ba boɔlɔ o la veɛloŋ ŋmaabo a seal poɔ ( a nimitɔɔre naŋ maŋ ŋmaa maroo, a gaŋ a lambori saazu) meŋ ba naŋ boɔlɔ " sealengraving ).[1]

Dakoroŋ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Shang dynasty poɔ seal da piile a gɔbenneti ofiri poɔ, be la ka ba areko kpeɛŋ. Shang ne Zhou wagere na a boma ba maŋ maŋ de maale me steal da maŋ waa la dɔne kɔbɔ yoŋ ane boŋŋmaaraa(bronze ) ne nɔɔre. Ba da wuli wuobu gɔɔloŋ ne dɔg meɛrebe naŋ maaleŋ baŋ meɛbo a toma ŋa ka maala seal. Bonso a seal a wagere ŋa a gɔbenneti ane noba naŋ e nentigerɛ yoŋ la da suuraa, a seal waaloŋ da vielɛ la. A Shang dynasty  bɔgebo kɔbɔ (甲骨文)da ka ba da maŋ de maale me. Zhou wagere na kɔbɔ gyamaa ka ba da maŋ de ( bonso  China deɛdeɛmɛ naŋ ba yitaa), kyɛ waa dazhuan ( 大篆) bee jinwen(  金文) yoŋ maaloo.

A Qin dynasty poɔ seal gyamaa ba naŋ boɔlɔ xiaozhuan( 小篆) da e la boŋbaŋnaa a yi a Li Si nenkpoŋ naŋ maane a Qinshihuang naa. A China sɛgebo a deɛdeɛmɛ da ba taa yitaaloŋ a piiluu.  A Chinese baabo, seal a wagere ŋa meŋ ba da meŋ de la maale ne meɛbo boma,aseŋ; ka ba naŋ wa baare deɛ saaloo bee birikyire a seal maŋ  taa a ŋmaabimmo a teŋɛsoga. O na ba baŋ e la boŋkure a wagere na. A seal ŋa taama maŋ wulu la lɛ ba naŋ maala,a yuori, wagere bee ziere maŋ daŋ taa la a kaŋa zaa waaloŋ, naŋ wulu a kaŋa zaa maala waaloŋ.

A Song dynasty boŋbaŋna naŋ baŋ a baabo vilaa ne a seal maaloo da waa bone ba naŋ baŋ ne o. A yi a wagere na,kusibaaloŋ ka ba da maŋ de maale ne seal ŋmaara. Kusibe naŋ yi Qingtian, pampana a waa Zhejiang teŋɛ deme  boɔlɔ a la Qingtian kusibe(青田印石) kyɛ ka a naŋ ba naŋ boɔlɔ Shoushan kusibe (壽山印石) naŋ yi Fujian teŋɛ ka ba da maŋ nɔŋ. A gɔɔre mine nyaabo da waa la tuo, a veŋ ka seal gɔnne maaloo wa ŋmeɛŋaa. A wagere ŋa meŋ, ba da maŋ de la seale a maale yelbie naŋ maŋ waa ŋa kusiree.

A Yuan dynasty seal ŋmaabo da waa la bone naŋ baa. A Ming ne Qing naaloŋ  be la ka   bammo ayi a seal ŋmaabo gɔɔloŋ. A Qing naaloŋ poɔ la ka kusibe naŋ yi Mongolia ba naŋ boɔlɔ Balin kusibe (巴林印石) da piili de tɔna ne toma. A Pampana wagere,  Chinese toma suobo n bee sɛgebo gbɛɛ yaga a maŋ taa seal boŋyeni bee boŋgyamaa .[2]

Sakuuri tɔna[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Zhe sakuuri (浙派): naŋ be Zhejiang teŋɛ, ba na maŋ ŋmaaboɔle ka Zhe sakuuri, bee a Xiling sakuuri ,a yi gɔɔre baŋna na kaŋa a teŋɛ Xiling Seal gɔɔloŋ teŋɛ. Ming ne Qing naaloŋ naŋ pure. Hui sakuuri/ Wan sakuuri (徽派/皖派): naŋ be Anhui teŋɛ. Minq ne Qing naaloŋ  pure la.

Hai sakuuri  (海派) naŋ be Shanghai  ba naŋ de a yuori ko a teŋɛ. Da yaare la  Qing naaloŋ a China teŋɛ.

Gɔɔre ba naŋ baŋ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Qi Baishi

Sha Menghai (Hai sakuuri )

Xu Wei (Zhe sakuuri )

Wu Changshuo (Hai Sakuuri ne Zhe Sakuuri)

Wu Qiuyan

Kaa Kyɛ Meŋ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Seal (Chinese) yɛlɛ yaga be la a yelzu poɔŋ.

Knob carving page la a zu poɔŋ

Side carving page la a lambogriŋ

Sommo Yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Seal_carving#cite_note-1
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Seal_carving#cite_note-2