George Yaw Gyan-Baffour

Yizie Wikipiideɛ
George Yaw Gyan-Baffour
human
Sex or gendermale Maale eŋ
Country of citizenshipGhana Maale eŋ
Given nameGeorge Maale eŋ
Date of birth27 Maakye 1951 Maale eŋ
Place of birthWenchi Maale eŋ
Languages spoken, written or signedEnglish Maale eŋ
Occupationpolitician, university teacher, economist, banker Maale eŋ
EmployerHoward University Maale eŋ
Position heldMember of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 4th Parliament of the 4th Republic of Ghana Maale eŋ
Educated atHarvard University, University of Wisconsin–Madison, Aalto University School of Business, University of Ghana, Opoku Ware Senior High School Maale eŋ
Member of political partyNew Patriotic Party Maale eŋ
Religion or worldviewCatholicism Maale eŋ

George Yaw Gyan-Baffour (dɔgebo 27 maakye 1951) [1]e la Ghana baabo economist ane pɔletesean. O e la begemaale die mɛmba koroo naŋ areko Wenchi Gbandige yi 2005 te tɔ 2001. O da e la vinviŋ vuo ara Howard University Washington, D. C., poɔ yi 1993 te tɔ 2001. O e la mɛmba ko a wɔɔ paate ane minisa koroo ko sɛgeroo Ghana poɔ.

Nyɔvore Piiluu ane Ganzanne[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba da dͻge la Gyan-Baffour Wenchi naŋ be a Brong Ahafo Irigyin a Ghana poͻ. O da gaa la a University of Ghana a te baare de o Bachelor of Arts degeree economics poͻ.[2] O da kyoŋgaa la Helsinki Sakuuri ba naŋ erԑ Economics Finland paaloŋ poͻ a be la ka o da te de o Diploma a Economics poͻ. A puoriŋ o da la de la o master's degeree ane Doctor of Philosophy degeree ba naŋ da wa de o a University of Wisconsin, Madison paaloŋ poͻ.[2][3] O da la taa la o post doctoral diploma a yi Harvard University poͻ.[4]

Nyͻvore Toma[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

George Gyan-Baffour da e la professor of management a Howard University poͻ a yi a yuoni 1993 a te tͻ 2001 poͻ.[4] A Wͻͻ Naa naŋ da wa nyԑ zunoͻ a Ghana zaa nu-neԑ 2000 poͻ, o da leԑ wa la Ghana paaloŋ poͻ ka a Ghana Yidaandͻͻ John Kufour da iri o ka o e a Director General a ko a paaloŋ ziyuo yelsԑgere Commission 2002 poͻ.[2][5][6] A da e la a wagere ŋa poͻ ka o da fͻrͻ wa ne a yeli ŋa overseeing ane assessing a rate a kyaare a paaloŋ ziyuo. O daŋ nyԑ la a ziyuo Coordinated Program a ko a Economic ane Social Ziyuo a Ghana paaloŋ poͻ.[6]

Pͻletese Nyͻvore[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

O bare la o tonnoͻre a yuoni 2004 poͻ ka lԑ na soŋ ka o tõͻ tu o pͻletese yeltarre. A yuoni na poͻ, o da gaa arԑԑ a begemaaleba kpamkpire ŋmeԑbo a Wenchi gbandige poͻ a Wͻͻ Naa yuori eŋԑ. O da die la kyԑ naŋ kyoŋ gaa nimitͻͻre a te di nu-neԑ naŋ da tuuro gbԑԑ- bota a yuomo 2008, 2012 ane 2016 poͻ. A Ghana Yidaandͻͻ Kufour da iri o la ka o e a Dipiti Minisita a ko a Finance ane Economic Planning a yi March 2005 a te tͻ December 2008 poͻ.[6]

A yuoni 2015 poͻ, o da daa yie yeŋ a te zagere Mahama Naaŋ yelsԑgere ka ba bͻ a gͻbenԑnte bailout naŋ na yi International Monetary Fund zie.[7] O da sagedeԑ la ka a economic yelferre a paaloŋ poͻ da na baŋ nyԑ la maaloo ka ba naŋ pԑŋ libie a paaloŋ meŋԑ poͻ.[7]

2004 Nuuri Neɛbo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba da fͻrͻ iri la Gyan-Baffour ka o e begemaala a ko a Wenchi gbandige deme ba naŋ da wa ŋmaa o a yi ne a Wenchi East ane Wenchi West gbandige poͻ.[8][9] Ba da neԑ la nuuri a iri o a 2004 Ghana zaa nu-neԑ baaroo poͻ.[8][9] O da la maaleŋ are ko la a o gbandige deme a begemaale die anaare a republic of Ghana anaare soba poͻ.[10] O da die la ane noba 18,183 a yi noba 33,806 zaa naŋ neԑ ba nuuri soŋ poͻ.[8][9] A ŋaa are ko la 53.8% noba naŋ neͻ ba nuuri soŋ poͻ.[8][9] O da nyԑ la zunoͻ o dataare Abdul-Latif Umar Abdullah naŋ are a Convention People's Party yuori eŋԑ, Alhaji Alhassan Bene naŋ are a Every Ghanaian Living Everywhere Party ane Osei Kwadwo Hayford naŋda are o yoŋ a ba poͻ Naa kaŋa zaa poͻ.[8][9] A bama zaa da nyԑ la noba 286, 7,669 ane 6,668 naŋ kyoŋ tutaa a le ne o zu a noba na zaa naŋ neԑ ba nuuri soŋ poͻ.[8][9] A ŋaa are ko la 3.8%, 22.7% and 19.7% a noba zaa naŋ neԑ ba nuuri soŋ poͻ.[8][9] Gyan-Baffour da die la a nu-neԑ poͻ a Wͻͻ Naa yuori eŋԑ.[8][9] O gbandige da poͻ la a begemaale pie ne anaare kogiri a yi begemaale kogiri lezare ne anaare a Wͻͻ Naa naŋ da de a Brong Ahafo Irigyin a Ghana paaloŋ poͻ.[8][11] A zaa poͻ, a Wͻͻ Naa da taa la begemaaleba yaga naŋ e kͻͻ ane lezare ne anii a yi ne kogiri turi ane lezare ne pie kogiri poͻ a die anaare a republic of Ghana anaare soba. .[11]

2008 Nuuri Neɛbo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba da la neԑ la nuuri a ko Gyan-Baffour ka o la maaleŋ e a begemaala a ko a Wenchi Gbandige a yuoni 2008 Ghana zaa nu-neԑ baaroo poͻ.[12][13] O la maaleŋ are ko la o gbandige deme a begemaale die anuu a Republic of Ghana anaare soba poͻ.[10] o da die la ane noba 18,516 a yi noba 32,573 naŋ neԑ ba nuuri soŋ.[12][13] A ŋaa da are ko la 56.84%  noba naŋ neԑ ba nuuri soŋ poͻ.[12][13] O da nyԑ la zunoͻ kyԑ bare o dataare Yaw Osei Agyei naŋ da are a Kataweԑ Naa yuori eŋԑ, Akotia Kwaky Thompson naŋ da are ko a Democratic Freedom Party ane Abdul-Latif Omaru Abdullamy meŋ da are a Convention People's Party yuori eŋԑ le.[12][13] A bama zaa da nyԑ la noba 13,495 nuuri, 284 nuuri ane 278 naŋ kyontutaa a lԑ .[12][13] A ŋaa da are ko la 41.43%, 0.87% ane 0.85% noba naŋ neԑ ba nuuri soŋ poͻ.[12][13] Gyan-Baffour da die la a Wͻͻ Naa yuori eŋԑ.[12][13] O gbandige da poͻ la a  begemaale kogiri pie ne ayoͻbo a Wͻͻ Naa naŋ da de a yi a kogiri lezare ne anaare poͻ a Brong Ahafo Irigyin a Ghana poͻ.[14] A zaa poͻ, a Wͻͻ Naa da taa la begemaaleba fēē naŋ kͻͻ ne ayopoi a yi ne kogiri turi ane lezare ne pie kogiri poͻ a begemaale die anuu a republic of Ghana anaare soba.[11]

2012 Nuuri Neɛbo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A 2012 begemaaleba nu-neԑ wagere, Gyan-Baffour da nyԑ la 50.83% noba naŋ neԑ ba nuuri soŋ ka la vԑŋ ka o da daa o dataare Yaw Osei Agyei naŋ da e a Kataweԑ begemaala kpamkpiri-ŋmeԑrԑ, Ebenezer Gyimah Koomson naŋ da are ko a Progressive Peoples' Party ane Jacob Steve Kojo Akasampah Gyan meŋ naŋ da are ko National Democratic Party lͻͻ.[5][15]

Begemaaleba Kͻmatiiri[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

O naŋ da waa economist, Gyan-Baffour da maŋ zeŋ la begemaaleba Kͻmatiiri naŋ pukyaare. Aseŋ: Special Budget Kͻmatii; Trade, Industry ane Tourism Kͻmatii; Sakuuri Kͻmatii; Poverty Reduction Kͻmatii; ane neԑ naŋ da kaara a Special Budget Kͻmatii.[3][6]

O Minisita Iribu[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A January kyuu beri pie ne ayi daare, 2017 poͻ, a Ghana Yidaandͻͻ Nana Akuffo-Addo da iri o la ka a maale o ka o e yelsԑgere minisita.[16] A Yidaandͻͻ da maŋ boͻre o la "gyeremԑ soba naŋ e economist ane neԑ naŋ taa bammo meŋԑ naŋ da e a nenzu a ko a National Development Planning Commission".[17] Ba da ko o la kpeõŋ ka o leԑre a Wͻͻ Naa nu-neԑ yelyaga gane a eŋ tontonne, yel-erre naŋ na taa paaloŋ ziyuo yԑlԑ.[17][18]

Yԑlԑ Peԑroo Ane So-emmo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A Appointments Kͻmatii naŋ be a begemaale dieŋ da peԑre o la yԑlԑ February kyuu, 2017 poͻ. A peԑroo vuoŋ, o da yeli ko la a Kͻmatii noba ka Ghana ba boͻrͻ yuomo lazaayi ziyuo yelsԑgere ka a lԑ maŋ taa la kpeԑŋaa kaŋa bale.[19]  O nyaabo da la ka a yelsԑgere da seka a maŋ e ŋmaa lԑ naŋ na soŋ ka a ziyuo yԑlԑ ta e begeraa a Ghana poͻ.[7] A kͻmatii noba da sage de o la ka  o e a minisita a ko a Ghaana paaloŋ deme o naŋ da wa tõͻ iri a nͻԑ zaa a seŋ la a kͻmatii naŋ da boͻrͻ.[20] A Ghana Yidaandͻͻ Akuffo-Addo da so o la eŋ February beri pie ne yeni daare, 2017 poͻ.[21]

Kpaaroŋ Ane Ziiri Tuubu[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Gyan-Baffour e la neԑ naŋ tuuro a Institute of Chartered Economists of Ghana. O poͻ la a Ghana Gͻbenԑnte Agencies tԑԑ tԑԑ poͻ a te laŋe ne a Ghana libie die, Council a ko Scientific ane Industrial Research ane a Ghana Institute of Management ane Public Administration.[6]

Meŋԑ Nyͻvore[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

George Gyan-Baffour de la pͻge ka bat aa biiri banaare.[3] O e la Laŋesoŋ mesa Kirista bie a Ghana poͻ.[3][22]

Sommo Yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. https://web.archive.org/web/20170728161840/http://www.odekro.org/person/george-yaw-gyan-baffour/
  2. 2.0 2.1 2.2 https://web.archive.org/web/20180207070523/http://www.pulse.com.gh/bio/politicians/george-yaw-gyan-baffour-prof
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 http://ghanamps.com/mps/details.php?id=150
  4. 4.0 4.1 https://www.parliament.gh/mps?mp=263
  5. 5.0 5.1 http://ghanamps.com/mps/details.php?id=2515
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 https://web.archive.org/web/20170728203718/http://www.ghana.gov.gh/index.php/en/governance/ministers/3443-prof-gyan-baffour-minister-for-planning
  7. 7.0 7.1 7.2 http://www.foreverghana.com/news/detail/27871#IMF-bailout-will-be-counterproductive-%E2%80%93-Gyan-Baffour
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/brongahafo/63/index.php
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 https://en.wikipedia.org/wiki/George_Gyan-Baffour#cite_note-:1-9
  10. 10.0 10.1 https://www.parliament.gh/mps?mp=263
  11. 11.0 11.1 11.2 https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/
  12. 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/brongahafo/63/index.php
  13. 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 https://en.wikipedia.org/wiki/George_Gyan-Baffour#cite_note-:4-13
  14. https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/brongahafo/index.php
  15. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/election2012/parliament.constituency.php?ID=175&res=pm
  16. http://www.ghananewsagency.org/politics/president-announces-eleven-more-ministerial-nominees-112208
  17. 17.0 17.1 https://web.archive.org/web/20170728202205/https://thefinderonline.com/news/item/5167-nana-calms-nerves
  18. https://web.archive.org/web/20170729001801/http://ultimatefmonline.com/2017/01/13/ill-champion-implementation-campaign-promises-prof-gyan-baffour/
  19. https://www.ghanastar.com/news/we-dont-need-40-year-devt-plan-gyan-baffour/
  20. http://citifmonline.com/2017/02/10/parliament-completes-vetting-of-sector-ministers/
  21. http://www.graphic.com.gh/news/general-news/president-swears-in-last-batch-of-sector-ministers.html
  22. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/president-swears-in-last-batch-of-sector-ministers.html