Ahenema
Ahenema e la ba yipɔge nɔɔteɛ ba naŋ maŋ tɔŋ. gbɛɛ yaga Namine la maŋ ennɛ a nɔɔteɛ ama ba paaloŋ. A Akan, Ga, ane Ewe paaloŋ na be a Ghana poɔ ka a Namine maŋ tɔŋ a nɔɔteɛ ama taaba. Ba maŋ tɔŋ a la ba kuori zie, Tigri zie, deɛne zie, Puoro die poɔ ane a taaba yaga ziiri.[1][2]
Yipɔge[maaleŋ | Maale eŋ yizie]
Yuomo naŋ pare gaa, Ahenema e la boma a Namine naŋ maŋ tɔŋ, ka neɛ tɔŋ a nɔɔteɛ ana dankore saŋa neɛzaa maŋ baŋ ka Naa la. Kyɛ yɛlɛ yaga leɛre la ka Ahenema e bone na are ko biiri Naa. A ama zaa wuli ka a Naa yuori ba boɔlɔ weɛ lɛ, a lenso ka ba leɛ a yuori eŋ ka biiri Naa..Ba dankore saŋa na daare ne mie la ɛka ba da ma de maale ne a nɔɔteɛ ama kyɛ pampana ba maŋ de la ladare maale ne a. A lɛ ba naŋ maale a nɔɔtere ŋa ka o waa aŋa anii (8) na wuli la ba nɔlambo na seŋ lɛ.[3]
Parɛɛ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]
A nɔɔteɛ ama taa la parɛɛ ayi(2) yoŋ. A dendeŋ soba la "Asansan tuo", kyɛ ka kaŋa meŋ e "Atine", maŋ eɛ daadaa lɛ, o naŋ eŋ ko la a Namine.