Vare le yelbulo

Waare

Yizie Wikipiideɛ
yam
Aŋa yitaalombileroot vegetable Maale eŋ
Natural product of taxonnyue Maale eŋ

Waare e la teɛ/moɔ pare kaŋa ŋmene nnaŋ iri teŋe zuŋ. O e la teɛ na maŋ e bondiraa ko nensaaleba ane donne mine. O e la Dagaaba bondi-nɔnaa kaŋa ba maŋ neŋ o kɔɔbo soŋ ba laŋkpeɛbo poɔ. Dagaaba maŋ fale la kpokpoli bɛrɛ yɛ ka ba var-ŋma a waare ka e bilibili lɛ ka ba maŋ bore eŋ a kpokpli poɔ. O maŋ baŋ de la beree anuu bee ayoɔbo kyɛ baŋ buli. Ba maŋ baŋ ŋmaa la vaare pɔge zie na ba naŋ bore a waare ka ananso la ka ŋmenaa taa maale kpeɛrɛ soŋ a waare a kpokpoli poɔ ka o ta poɔŋ. O e la bondiraa koɔbo na maŋ waa mɔlɔ lɛ Dagaaba la Dagaaba zaa naŋ na baŋ kɔ neŋ a nyɛ'a soŋ. Ka waare wa buli ta zaa gbulli, Dagaaba maŋ de la daa bee gaŋgaraa ba a kpokpoli seɛŋ ka a waare do nyɔge a daa. A ananso la ka daa teɛ a waare ka o pɔge ŋmenaa ane sase-soŋ a toɔ maale soŋ. Dagaaba maŋ de la waare toɔŋ ne toma yaga teseŋ, kapala toɔbo, daa kpeɛbo, leɛtaaloŋ mine.