Vare le yelbulo

Ursula Owusu Akufu

Yizie Wikipiideɛ

Ursula Owusu -Ekuful (ba dɔgoo la Kyuuri awai poɔ beri lizare, yuoŋ turi kɔɔraa wai lizaata ne anaare)o yi la Akim Oda a Iseteen irigyiŋ paaloŋ Gaana poɔ.O e Lɔɔya, nensaalba yeli ka n yeli dawore ŋmeɛrɛ kyɛ naŋ are a Ablekuma Wɛɛse paaloŋ deme gbɛbogiriŋ a palamɛnte poɔ. O na a Minisa na naŋ kaara yeliyaga vuo na pampana ŋa.

A kyuuri anaare yuoŋ Turaayi ne pie ne anii yuoni na poɔ o da nyɛ yofaa kaŋa a yi a Gaana lombore kaŋa deme o naŋ da tere duoro yelzuri mine saseɛ poɔŋ a kyaare ne a ŋmempuori bɔge kaŋa ba naŋ boɔlɔ Selaamae zie ka ba ba waa kanyiri deme. Satadee daare, a Kyuuri awai beri Lizare ne awai yuoŋ Turaayi ne pie ne anii, ba da zegele o la Nkosuohemaa (yelmaala pɔgenaa)noba na naŋ da zegele o a kogi ŋa da la ba deme nembɛrɛ ane a Akem Asuom deme naŋ yi a Isten Irigyiŋ a Gaana paaloŋ. Ba da zegele o la a napɔge kogi ŋa a Asuomhene Osabarima Ofosuhene Apenteng bayi soba yiriŋ.Owusu -Ekuful gaa la Labone Sinia Hai Sakuuri a yi be gaa Mfantsipiman Sekondere Sakuuri na naŋ e pɔgeba yoŋ ana te nyɛ o sakugaa bɔge na ba naŋ da maŋ boɔlɔ ka Sixth fɔm. O da la gaa la nimitɔɔre a o Sakuuri gaabo eŋaŋ a Gaana Yuniveniti ane a Gaana  Sakuuri na ba naŋ erɛ Lɔɔ na, be la ka o da nyɛ LLB. Ba da boɔle o la a ka o da paale sɛre diriba poɔŋ a yuoŋ Turi kɔɔraanaare ne awai Lizaanaare ne awai. O da zanne la gama ka a kaŋa da yi a Kofi Annan International Zenlaanfeeloŋ wulibu zie .Ayi a Kofi Annan emmaaroŋ kaabo wulibu zie na, o da nyɛ la zɔɔre, emmaaroŋ ane zikaara gane. O da toŋ la lɔɔya toma yuomo pie a nutoma toma kaŋa de niŋe. A yuoŋ Turaayi pie ne ayi poɔ la ka ba da iruu ka da are Ablekuma Wɛɛse paaloŋ deme gbɛbogiriŋ a Gaana palamɛnte .

A yuoŋ Turaayi pie ne anuu poɔ la ka o ne o pɔge taaba mine na meŋ naŋ da are ko ba yie da nyɛ wirikao kaŋa kyaare ne ba naŋ da wa yeli ka vuo kaŋa bebe la a ko pɔgeba yoŋ a palamɛnte poɔ. Ba da yelee la ka o da yeleŋ ka o boɔrɔ la o teɛrɛ la o nimitɔɔre yɛlɛ a pɔlɔtisi eŋɛ, kyɛ a yuoni na naŋ da wa ta o da wa e la Minisa na naŋ kaara yeliyaga. Saŋa na kyɛ ka o da na e a Minisa na naŋ kaara yeliyaga, o da toŋ la zibɛrɛ tɛɛtɛɛ ane vu bɛrɛ bɛrɛ saŋa na o naŋ da e ganzanne poɔ.

O da toŋ la peɛroo toma kyaare ne e sembo, N. U peɛroo welwel, Gɔmenɛnse ane sentaa peɛreba, Taŋgare nu deme na ba naŋ maŋ boɔle ka Vodafom a Gaana paaloŋ neŋkpŋ, a Gaana noba na naŋ tona a Lɔɔyare toma zi peelaa neɛ kaŋa, a Gaana deme pɔgeba meŋ kpaaroo ŋa ba naŋ maŋ boɔle ka International Federation of Women Lawyers (FIDA) a la e kpaaroo na naŋ kyaare pɔgeba meŋ yoŋ ka ba boɔlɔ African Women Lawyers Association (AWLA) Gaana neɛ kaŋa.

A yuonturaayi pie ne anuu poɔ o da are la a Wɔɔ paati gbɛbogiriŋ a ko a Ablekuma Wɛɛse paaloŋ deme, a nyɛ zunoɔŋ. A yuoŋ Turaayi pie ne ayoɔbo poɔ, o da la nyɛ la zunoɔŋ a Gaana vooti yeltarre poɔ a da nyɛ turi lezare ne pie ne anaare dɔgle kɔɔre ata, lezaɛ ata ne pie ne ayoɔbo ayi turilezaata kɔɔraanuu lezaayi ne pie ne anii vootri naŋ soma poɔ lɛ wuli ka kɔɔ zaa poɔ lizare ne pie ne ayoɔbo dɔgle tombie lizaanuu ne ayoɔbo.

A yuoŋ Turaayi pie ne ayɔpoi ba da leɛ la Ursula Owusu Minisa na naŋ kaara yeliyaga vuo na kyɛ o da la sagɛɛ la ka o na leɛ la maaloo pɔge-naa(Nkosuohemaa) a ko Akyem Asuom a Kwaebibirem destriki naŋ be a Isten Irigyiŋ.