Sega

Yizie Wikipiideɛ
sega
music genre, type of dance
Subclass ofmusic of Seychelles Maale eŋ
Country of originFrance, Mauritius Maale eŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Maale eŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01003, https://ich.unesco.org/fr/RL/01003, https://ich.unesco.org/es/RL/01003 Maale eŋ
sega
music genre, type of dance
Subclass ofmusic of Seychelles Maale eŋ
Country of originFrance, Mauritius Maale eŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Maale eŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01003, https://ich.unesco.org/fr/RL/01003, https://ich.unesco.org/es/RL/01003 Maale eŋ

Sega ( French : Séga) e la yieluŋ kpoŋ a yieluŋ parɛɛ poɔ a Mauritius Réunion. O e deɛne yoŋ naŋ e yieluŋ, sensellɛ selloo ne saakonnoo seɛre. Yieluŋ e la a pampana Mauritius e la o meŋɛ vieloŋ pare a Seggae ne bhojpuri parɛɛ, kyɛ ka Reunion poɔ te maŋ la a Lakota l poɔ,a bonkurɔ maŋ de waa ŋa a bompaaba, a gaŋ a zaa yieluŋ naŋ yi Madagascar. A Sega parɛɛ tɛɛtɛɛ maŋ saa la a saakonnoo gyamaa a yi a Mauritius poɔ

Sega ( Tranditional Mauritian Sega, Sega tambour Chagos, Sega tambour of Rodrigues Island) meŋ poɔ la a UNESCO sããkonnoo poɔ

Sega taa la o piiluu a yieluŋ poɔ a yi ba gbaŋgbaare ne ba nyɛɛmɛ a Mauritius Creole noba a maŋ yiele Mauritius Creole bee Réunionese Creole. Sega meŋ be la a Yɛɛre poɔ Agaléga ne Rodrigues ne a Seychelles, a yi a yieluŋ ne a seɛre tɛɛtɛɛ ne a yieluŋ a Yɛɛre naŋ buru creole kɔkɔre. A saga na, Sega yieluŋ da maŋ e la sããkonnoo boŋŋmeɛre a minela a ravanne ne a triangle, o da e la yieluŋ naŋ maŋ wuli ba nɔŋ taa yɛlɛ a Mauritius teŋɛ, a yieluŋ ŋa la ka ba boɔlɔ Santé engagé.

Mannoo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A sããkoŋ yieluŋ da maale la ka o maaleŋ e ka noba enne yuoro ne dɔgeroŋ, o da waa gbaŋgbaare noba. O e la yieluŋ ba naŋ maŋ seɛ kyɛ maŋ la de a maane ne sããkonnoo.

Boŋŋmeɛre

A sããkonnoo boŋŋmeɛre mine la:

  • the maravanne (rattle)
  • moutia (hand drum)
  • the goatskin drum ravanne
  • triangle
  • and the bobre (bow).

A ama meŋ la tantam, naŋ e boŋŋmeɛre naŋ taa ŋmakɔɔre naŋ mare o naŋ maŋ ŋmɛ a ŋa a gaŋgaa. Pampana., vuu boŋŋmeɛre ka ba maŋ leɛ de ŋmeɛrɛ.

Yieluŋ yelbie

A pampana  yieluŋ yelbie  maŋ waa la a bonvubu nyɔvure yɛlɛ; a ba maŋ waa a yieluŋ kyeɛrɛ sããkonnoo teŋɛ.[7)

Seɛre

Sega e la seɛrɛ ka ba gbɛɛ ba tɔɔrɔ teŋɛ. Kyɛ a enne kyɛlɛɛ na maŋ dɔɔnɔ la, ka nimizeɛ maŋ e a seɛ ne a kpeele. Pɔge eŋ a endɔɔ ŋa maŋ yi la gɔndɔ kpoŋ ne kpare nɔŋmaara bee kparoo naŋ ba nuure la maŋ wuli ba enndɔɔne. Sããkonnoo poɔ, dɔba maŋ su la kparviele ne kuri ne zupile puri la dakoroŋ na.

Dakoroŋ

Piiluu

Sega yieluŋ yi la a Mauritius ne Réunion nonba zie kyɛ paa yaare te ta a Seychelles. O maŋ waa la 6/8 woŋi kyɛ taa o meŋ seɛre.

Sega's yiibu zie meŋɛ la Islands naŋ ba baŋ. Kuɛ o baŋ la a Afro-Malagasy piiluu  a waa African tigiri bee Madagascar yieluŋ naŋ taa European yieluŋ . A European waaloŋla folk seɛre yieluŋ naŋ waa ŋa polk, waltz ne quadrilles

Gatan Benoit da yeli ka sega yi la Madagascar  ne Boswell  naŋ be Sega ne famadihana soga,a Merina kuu yeltuuri.  Arago nyɛ la ka o waa (t)chéga naŋ yi Mozambique.  O yeli ka o yine la taa ni fandango ne chica (seɛre). Ba da boɔlɔ o la "African " sega yieluŋ kyɛɛrɛ Jacques Cantin.

O kpɛzie a teŋɛ poɔ

Dakoroŋ wuli ka ba da ba puuru Sega bonso o da e la gbaŋgbaare yieluŋ. Lannekatolisoŋ meŋ da ba puuru o, ka o da waa la sɛŋgaŋ ne daanu yɛlɛ.

Lɛ la Mauritian yieluŋ yiele Ti Frère da wa yaare a yuoni 1960s, Sega da maŋ ŋmɛ nenyemɛ zie. O baabo da la o naŋ da kyɛ o a sega tensoga daare a Mount Le Morne  30 October  a yuoni 1964. O baa leɛ waa la tendaazaa yieluŋ  a Mauritius naŋ la e buura kaŋa toŋ bone.

Pampana kyilluu[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Sega paa leɛ yaare la a island  Mauritius, Réunion, Seychelles, Comoros, Mayotte  ne Rodrigues,  paa de Madagascar kyɛlɛɛ. A pampana waaloŋ, sega lanne la parɛɛ aŋa; jazz,zouk neo vieluŋ pare ba naŋ baŋ ne Saggae. African yieluŋ mine meŋ poɔ la a sega poɔ a yuoni 1980s

Santé engagé

A atikile meŋɛ: Santé engagé  

Santé engagé e la a Mauritian pare yieluŋ kaŋa naŋ taa kyɛɛbo zɔɔre yieluŋ.  O la sori ba naŋ maŋ tɔ kyɛ zɔɔ faa ba mine a yi dɔŋɛɛ poɔ. A pare lanne ne Maurtian sããkonnoo sega ne Indiana wulibu.

Seggae

A atikile meŋɛ: Seggae

Seggae e la yieluŋ lantaa, Jamaican naa yieluŋ  ba naŋ baŋ ne o ka o yaare a Sega's zaa. Seggae yieluŋ kyɛɛrebɛ lanne Ras Natty Baby,  Sonny Morgan ne a dɔɔ ba naŋ nyɛ ka o la waane yieluŋ, Kaya: kaya yuori meŋɛ naŋ la Joseph Reginald Ropize, da be la o toma vigvig zie a yuoni 1999 be la ka o kpɛ a nempɔge die poɔ. Riots meŋ tɔɔrɔ naŋ da waane kyilluu a Mauritius  a yuoni 1999  Mauritius riots. Kayas yieluŋ  naŋ yaare la kyɛ taa wulibu ko a ba naŋ naŋ boɔrɔ yieluŋ ŋmeɛbo ka yaare a seggae parɛɛ.

Irigyin parɛɛ

Réunion

Atikile meŋɛ: Maloya

A Réunion,sega waa  maaroŋ, kyɛ ka o maŋ kultaa deme la maŋ seɛ naŋ ba piele taa a Mauritius poɔ. Burburuu kaŋa bebe a maloya yelbie eŋa ne sega. Bone na ba naŋ da maŋ boɔle sega a dasaga na yi la a tenne na naŋ yi ne  a pampana  maŋ leɛ boɔle la ka maloya. A yelbiri sega meŋ maŋ maane la a vieluŋ pare a Afro-Madagasy ne a European.

Rodrigues

Atikile meŋɛ: Sega tambour a Rodrigues Island.

Chagos Islands

Atikile meŋɛ: Sega tambour Chagos

A Chagos Islanders meŋ taa la meŋ sega tɔɔraa kyɛ ba paa yi islands ka ba toɔ  maale a American zɔɔzɔɔrebo a yi Diego Garcia.

Meŋla nyɛ

Mauritius yieluŋ

Seggae

Santé engagé

Sommoyiibuzie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]