Nyɔ-Ɛremɛ Voonebie/ Sɛgebie

Yizie Wikipiideɛ

Nyɔ-Ɛremɛ Voonebie /Sɛgebie e la bie mine ka a boɔloo saŋa a talanzoore maŋ tage sigi teɛ la a nɔpoɔ ƒoɔlaa kyɛ yuo a nyɔbogiri ƒoɔlaa ka a saseɛ kpoŋi zie tuuro be a yire. A nyɔ-ɛremɛ sɛgebie ama pãã poŋi eŋ la zagebɛrɛ ayi poɔŋ.[1][2]

i) Nyɔ-ɛremɛ Sɛgebinyaŋene bee nyɔ_ɛremɛ voonebinyaŋene

ii) Nyɔ-ɛremɛ Sɛgebidaare bee nyɔ_ ɛremɛ voonebidaare

Nyɔ-ƐREMƐ SƐGEBINYAŊENE BEE VOONEBINYAŊENE[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A bie ama e la sɛgebie bee voonebie na a boɔloo saŋa ka a saseɛ kpoŋi zie maŋ tuuro a nyɔbogiri poɔ yire. A nyɔ_ɛremɛ sɛbidaare ama sɛgebo saŋa, te maŋ de la a nyɔ-ɛremɛ bondemannewullaa (~) a dɔgele a zu. Nyɔ_ɛremɛ voonebinyaŋene: /ã/, /ē/, /ĩ/, /õ/, /ū/, /ɔ/, /ɛ/, /ʋ/, /Ɩ/, /a.̧ Nyɔ_ɛremɛ sɛgebinyaŋene: ã ẽ ĩ õ ũ ɔ̃ ɛ̃;Aseŋ, te na baŋ nyɛ la a sɛgebie ama mine a yelbie ama poɔŋ: kūū, vūū. A yelbie ama poɔŋ, te na nyɛ la a nyɔ-ɛremɛ sɛgebiri ŋa "ū" a poɔŋ. Fēē, tēē, a yelbie ama poɔŋ, te na baŋ nyɛ la a nyɔ-ɛremɛ sɛgebiri ŋa "ē" a poɔŋ. Ane a mine taabaŋ.[1][2]

NYƆ-ƐREMƐ SƐGEBIDAARE BEE VOONEBIDAARE[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A bie ama boɔloo saŋa, a talambaaloŋ bee talanzoore maŋ tage sigi teɛ la a zelekpaare, a pɔge a noɔre ƒoɔlaa, kyɛ ka a nyoɔre ƒoɔlaa yuo ka a saseɛ kpoŋi zie zaa tuuro a nyɔbogiri poɔ a yire. A nyɔ-ɛremɛ sɛgebidaare ama sɛgebo saŋa, te ba maŋ leɛ de a nyɔ-ɛremɛ bondemannewullaa a dɔgele bonso a maŋ daŋ ɛre la nyoɔre a menne. Nyɔ-ɛremɛ sɛgebidaare mine. n, ny, ŋm, m, mh, ŋ. Nyɔ-ɛremɛ voonebidaare mine /n/, ,/ŋm/, /m/,/mh/,/ŋ/. Nyɔ-ɛremɛ sɛgebidaare mine yelbie poɔŋ: Naaŋmene, ŋmaaŋa, boŋŋmaa, ŋmore. A yelbie ama poɔŋ, te na nyɛ la a nyɔ-ɛremɛ sɛgebidaa ŋm a poɔŋ. Nyaa, nyɛ, nyaaroŋ, nyeraa, nyeɛmɛ. A yelbie ama poɔŋ, te na nyɛ la a nyɔ-ɛremɛ sɛgebidaa ŋa "ny" a poɔŋ. Naa, naazoɔ, bondaana, bone. A yelbie ama poɔŋ, te na baŋ nyɛ la a nyɔ_ɛremɛ sɛgebidaa ŋa "n" a poɔŋ.[3]

Yɛlɛ Yiibu Zie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. 1.0 1.1 https://omniglot.com/writing/dagaare.htm#:~:text=Dagaare%20alphabet%20(Burkina%20Faso)&text=French%20missionaries%20produced%20religious%20literature,orthography%20being%20established%20in%201998.
  2. 2.0 2.1 https://langsci-press.org/catalog/book/245
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Dagaare_language#cite_ref-:1_5-17