Noria

Yizie Wikipiideɛ

 

The norias of Hama on the Orontes River in Syria (video).

A noria (Arabic kɔkɔre: ناعورة, nā‘ūra, yagaloŋ نواعير nawāʿīr, a yi Syriac: ܢܥܘܪܐ, nā‘orā, lit. "growler") waa la hydropowered scoop wheel kaŋa ba naŋ maŋ de dera koɔ ennɛ aqueduct bilii poore, ka boŋ koɔre merebo la be bee a de koɔŋ tere a yibɛrɛ bee ka yibilii poore la.

O yuori aneŋ o tɛgɛ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A yuori yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A Bɔrfɔ kɔkɔre yelibiri noria ŋa ŋmaa yi la a Spanish kɔkɔre yelibiri noria meŋ yi a Arabic kɔkɔre yelibiri nā‘ūra (ناعورة), a yi Arabic kɔkɔre poɔ eroŋ yelbiri ka o tɛge waa "groan" or "grunt", a te kyaare o kɔma ŋa o naŋ maŋ kɔna.[1][2]  

Noria ne saqiyah tɛɛtɛɛ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A tɛɛme noria eŋ ba maŋ de ko la boŋ tonoo kaŋa naŋ tona neŋ koɔŋ naŋ kyɛnɛ ka a kyekye meŋ vinne.[3] Kyɛ bone ŋa naŋ maŋ tona te donne tagebo eŋ, a tɛɛme saqiyah bee saqiya la ka ba maŋ boɔla neŋ.[4] Boŋ toŋ boma ŋa mine naŋ maŋ yiniŋ o la te laŋ gbuli ka ba boɔla ka chain pumps. Anaa wɛ, a saaŋkoŋoŋ kɔŋ ɔŋ boma ba naŋ da maŋ tona neŋ a Middle East, India, Spain aneŋ ziiri mine da maŋ tona ne la loosely and overlappingly, bee a yi irigyin deme sɛŋ. Al-Jazari gansɛgre kaŋa te kyaare a boma ŋa ne a taaba mine, aseŋ, de la a koɔŋ kyekye bonwaanaa aneŋ ka a mine meŋ waa kɔŋ ɔŋ boma ka ba boɔla ka saqiya.[5][6] A Spainpoɔ eŋ, a tɛɛme noria ŋa ne o zu la ka ba maŋ de ko a ayi zaa, ko o waa donne bondaaraa bee koɔŋ bonvinnaa.[3]

O toma[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Hydrographic demonstration piece near the ancient noria of the barrio of La Montaña, Aranjuez

Dabaŋkroŋ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A noria running in Erlangen in southern Germany, on the river Regnitz
Remains of the medieval Albolafia noria in Cordoba, Spain (the wheel itself was reconstructed in the 20th century)


Sommo yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Yeŋe linkiri[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. https://doi.org/10.1016%2Fj.enconman.2014.12.047
  2. https://books.google.com/books?id=jS7MBQAAQBAJ&pg=PR5
  3. 3.0 3.1 https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780198662624
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780198662624
  5. https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780198662624
  6. https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780198662624