Nanguan

Yizie Wikipiideɛ
Nanguan
music genre
Subclass ofChinese classical music Maale eŋ
Country of originPeople's Republic of China Maale eŋ
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Maale eŋ
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00199, https://ich.unesco.org/fr/RL/00199, https://ich.unesco.org/es/RL/00199 Maale eŋ

Nanguan (Chinese: 南管; pinyin: Nánguǎn; Pe̍h-ōe-jī: Lâm-kóan; lit. 'southern pipes', me naŋ e  nanyin, nanyue, xianguan, or nanqu) e la Chinese yieluŋ gɔɔloŋ na yi a a southern province a Fujian. O meŋ la yaare la a Taiwan, a gaŋ a zaa a Lukang naŋ be west coast, ne a Chinese ba naŋ naŋ be a Southern  Asia.

Fujian e tanne ne naŋ be a China province.  O teŋkpoŋ la Fuzhou kyɛ ka Quanzhou da e zikpoŋ a 7th dakoroŋ CE, a wagere na a yi a Sui ne Tang ziere. Naŋ be zie naŋ taa tɔno,  o da taa la boma naŋ yi ziere gyamaa yipɔge.  A bone naŋ da yi a be la bone ba naŋ boɔlɔ nanguan, naŋ waa zenɛ bone naŋ taa yipɔge tɛɛtɛɛ.

O e la pare kaŋa naŋ yi a male-only noba amateur yieluŋ laŋkpole ( quguan bee " song-clubs ") kaŋa zaa maŋ yi la ŋmenpuori zie, kyɛ maŋ nyɛ ka o waa nemvu bone ne nensaaloŋ bondaanoo naŋ ba yi taa ne  a tendaazaa nimipɛle yɛlɛ. O maŋ e la baaloŋ, kyɛ noma taa yieluŋ anaare.

Nanguan da piile la a yuoni 2009 poɔ a meŋ poɔ la Indigenous Cultural Heritage of Humanity UNESCO yoe poɔ

Vieloŋ ne boŋŋmeɛre

Ba yeli ka Nanguan be la a gɔɔloŋ  na ba naŋ boɔlɔ chí, phó· ne khiok (zhi, pu ne qu  Mandarin poɔ),  a a tɛɛtɛɛloŋ naŋ maŋ saa a yi a kyakya poɔ a yi ba tɔna, emmo na yieluŋ kyɛebe naŋ maŋ ko ba ne o sagebu a timbral waaloŋ.


The Chí (指)  e la a boŋpeɛre nimizeɛ : o e la a boŋŋmeɛre yagroŋ naŋ zuo mitire  lezare ne pie wogeroŋ, taa ziere ayi a te anuu gbɛɛ yaga, a zie zaa ba naŋ baŋ ne o  cu bee dei ("piece"). Kaŋa zaa maŋ taa la o yieluŋ  na yi ne senselloŋ kyɛ ane a zaa o maŋ naŋ wuli la a yieluŋ ziibuzie bee opera, zenɛ chí e boŋŋmeɛraa naŋ taa tɔna kyɛ ka ba buuru o meŋ. Kyɛ, a yieluŋ sɛgere maŋ vɛŋ la ka noba baloo yi kyɛ la taa emmaaroŋ.

Phó· (譜, pu in pinyin) literally) muni la "notation",  ka neɛ zaa sage o ka o waa qingzou pu ("refined notation"), ba maŋ deɛ a la ne boŋŋmeɛre anuu. A sɛgere ama ba maŋ taa kyɛ e alaŋ na naŋ maŋ sɛge ne gongchepu poɔ. O e la boŋŋmɛ gɔɔloŋ kaŋa maŋ e kpoŋ gaŋ chí kyɛ ka a yelkpoŋ zaa e deɛne.

Khiok (曲) e la noɔre yelkaama : boma kɔɔre ayi yelkaama waa la nuuri bonsɛgre. O e la fuɔ kyɛ ka a yɛlɛ yeluu a deɛne poɔ ba e yaga te seŋ chí. A deɛne gyamaa zenɛ e bebiri zaa  deɛne kyɛ maŋ kɔɔre ta mitiri anuu.

A nanguan laŋkpole  zaa maŋ taa boŋŋmeɛre. A pie (拍, muban (木板) bee a daare bonnyɔgeraa) yieluŋ yielebe la maŋ deɛ o. A alaŋ na anaare la, téng-sì-kóan bee boŋŋmeɛre anaare naŋ e wog, la a lute anaare (gî-pê, or pipa 琵琶in Mandarin), stringe ata, fretless, snakeskin-headed long-necked lute a Japanese shamisen daparɛɛ la a la ka ba boɔlɔ sam-hiân, (sanxian三弦 a Mandarin poɔ), a  vertical flute, (siau (簫), meŋ ba naŋ boɔlɔ  tōng-siau), ne a stringed ayi  "hard-bowed" boŋŋmeɛraa  ba naŋ boɔlɔ a   jī-hiân, taa la tɛɛtɛɛloŋ fee lɛ ne a Cantonese erxian二弦.  A anaare na zaa taa la o tɛɛtɛɛloŋ ne a pampana boma a lɛzuiŋ a na baŋ boɔle "nanguan pipa" ane a mine kaŋa. A boŋŋmeɛre na kaŋa zaa taa la o tɔnɔɔre.A gî-pê la maŋ wane  kpeɛo ne  laleebo, ka asam-hiân soŋ o. A siau, a jī-hiân naŋ maŋ biele, maŋ de la " nɛne a eŋ kɔbu"

A boŋŋmeɛre ama taa la tɔna ko a pare, kyɛ ka  ē-sì-kóan (下四管) bee a pare boŋŋmeɛre anaare na ba e bebiri zaa deɛne.  A e la dɔgeroŋ boŋŋmeɛre, a chime (hiangzua響盞), a  lanne yelfa e ne daare birikyi ba naŋ boɔlɔ giaolo, a bees ayi  (xiangjin雙音) ne a a gyilebie anaare, a xidei. A   flute  ba naŋ boɔlɔ  pin xiao (dizi in Mandarin, 品簫 or 品仔) ne a oboe-like aiya (噯仔) bee xiao  maŋ tasoga poɔ la a yeŋ bee tigiri deɛne poɔ. Ka a zaa ayɔɔbo wa lantaa ne a boma anaare, a yelkaama ŋa zaa ba boɔlɔ la  cha̍p-im bee " gɔne pie"

A saama gaabo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A piile a 17th dakoroŋ na, a Hoklo noba naŋ da yi Fujian te ta Taiwan  taa la ne yieluŋ ba naŋ ba baŋ  ne yeltuuri boŋŋmeɛre  operatic naŋ maale amateur lammo, a mine la beiguan ne nanguan. Hoklo naŋ da yi a teŋɛ yaga zie meŋ da be  Malashia  Guangdong, Hong Kong, Philippines, Singapore, Burma, Thailand ne  Indonesia, be la ka ba maŋ boɔle ba ka Hokkien.

Nanguan lammo ayi la be Singapore poɔ kyɛ da waa la yaga a Philippines; Tiong-Ho Long-Kun-sia  naŋ bebe la Gang-a-tsui ne Han-Tang Yuefu  taa a nanguan yaga a naasaale teŋɛ.A Quanzhou nanguan yieluŋ da piele a yuoni 1960s,  ka Fuzhou yiele deɛne meŋ piele a yuoni  1990 poɔ.

Sommo Yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]