Kakube Tigre

Yizie Wikipiideɛ

Kakube Tigiri o e la tigiri na maŋ di yuoni zaa a yi noba naŋ be Nandɔm poɔ zie.O maŋ di la a yuoni baaroo poɔ bee saŋa na a noba naŋ maŋ wa de ba boŋkoɔre baare.

Lɛ ba naŋ maŋ di Kakube Tigiri[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A tigiri ŋa e la tige kpoŋ ko a noba naŋ be a Nandɔm paaloŋ poɔ. O meŋ ma wullo la a noba garaseɛ a yi a faŋa a daana Naaŋmene naŋ maŋ de ko ba ka ba tõɔ kɔ a nyɛ bondirii. A saŋa na a Nandɔm Naa Dr. Charles puobe chiire ayɔpoŋi soba naŋ da Bebe, o da maŋ e la nõɔ yoŋ tɛgɛtɛgɛ kyɛ ka a baaloŋ faa na ba naŋ boɔlɔ ka korona wa kpɛ sãã o bare.

Namine zaa maŋ laŋ la taa a tigre na zie a poɔ maale kyɛ puori a ŋmemɛ bareka ane a bondirii ne a faŋ o na ko ba ka ba tõɔ kɔ a nyɛ bondirii ane lanfeɛ ka yeli faa zaa ba kpɛ. Noba maŋ yi la tenne kyɛ wa ka ba lantaa naŋ vɛŋ ka ba tõɔ di a tigiri ne kaama ane kyɛllo. Namine teseŋ faransiile naa, Ghana Yidaandɔɔ ane o potuurobo zaaŋ maŋ wa laŋ ne ba la a soŋ toŋ kyɛ di a tigiri.

Ka a tigiri diibo wagere wa tare a te saã mine maŋ doge la dãã pa zie zaa, bondirii meŋ maŋ be la zie zaa ka noba dire kyɛ nyuuro kpaara bara kyɛ naŋ dire. Popeɛloŋ kpoŋ maŋ be la a teŋɛ noba zie te lanne banaŋ meŋ zaa naŋ ba yi a Nandɔm poɔ poore maŋ peɛle la.[1][2][3]

Kakube Tigiri Tona[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Kakube tigiri taa la tona/tɔnɔ yaga ko Nandɔmɛɛ . A mine la a pule kyɛ;

1) O maŋ vɛŋ la ka biiri baŋ ba saakonnoŋ bee yipɔge.

2) O maŋ tage la noba naŋ tu soe ane bibiiri lantaa ba yie poɔ di a tigiri ŋa.

3) O maŋ vɛŋ la ka dɔɔkɔbɔ nyɛ pɔgeba de ka pɔgesarre meŋ nyɛ seɛreba kuli.

4) A tigri maŋ vɛŋ la ka noba yi ta tenne a wa laŋ ne a Nandomɛɛ ka ba di a tigiri ŋa.

5) Noba maŋ nyɛ la kyɔɔtaare a yi a tigiri ŋa poɔ.

6) Bondirii maŋ pore la bee be ziezaa ka nembaaleba zaa nyɛ di.

7) A noba maŋ puori la ba saazu ŋmene/ŋmemɛ/kpeemɛ bareka ne ba naŋ gu ba taa a yuoni poɔ.

8) O maŋ tage la a Yideme lantaa taa anaŋ waana ne noɔreyeni meŋ.

9) Noba maŋ wa di la daa a tigiri zie.

Sommo Yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. https://www.cambridge.org/core/journals/africa/article/abs/kakube-has-come-to-stay-the-making-of-a-cultural-festival-in-northern-ghana-19892015/336ABF6142A3D7000CE7FCFA08A6B3AC
  2. https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Bawumia-celebrates-Kakube-Festival-with-the-people-of-Nandom-703800
  3. https://www.proquest.com/docview/1862471801