Joseph Kofi Adda

Yizie Wikipiideɛ

Joseph Kofi Kowe Adda (dͻge o la April beri lezare ne ayi daare, 1956 poͻ a te kͻŋ o nyͻvore October beri pie ne anaare daare, 2021 poͻ) e la Ghana pͻletesen, o toŋ la a begemaaleba toma, anaŋ e Aviation Minisita a Wͻͻ Naa gͻbenԑnte a wagere ka a Ghana Yidaandͻͻ da e Akufo-Addo a da te ta January 2021.   O da e la Financial Economist ane Management Consultant.

Nyͻvore piiluu ane Sakuuri gaabo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba da dͻge la Joseph Adda Navrongo paaloŋ poͻ, a be la e Kassena-Nankana teŋkpoŋ a Upper East Irigyin Ghana poͻ.[1] o gaa la o sԑkͻnderee sakuuri St. John's Sakuuri poͻ, Sekondi a de o Bachelor of Science degeree pͻletese ane economics a yi Indiana Wesleyan University, Marion, Indiana, United States poͻ, a be la ka o da gaa o sakuuri a yi yuomo 1979 ane 1982 poͻ. A yuomo ama 1982 ane 1984 kpakyaŋaŋ, o da be la Columbia University, New York poͻ, a da zanne de o Master's degeree in International Affairs, specialising in Finance ane Banking.[2] o da gaa la niŋe a te de sԑbԑntekate a African Studies a yi university ŋa ne o zu. A yuoni 1989 poͻ, o da la de la sԑbԑntekate a yi Faranseelԑԑ kͻkͻre ane civilization Sorbonne University, Paris, France paaloŋ poͻ.

Toma danweԑ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Joseph Adda da e la Financial Economist ane Management Consultant.[3] o da toŋԑԑ la a e a Executive officer a ko a Ministry of Trade ane Industry, Ghana 1979 poͻ. A yuomo 1983 an 1984 kpakyaŋaŋ, o da toŋԑԑ la kyԑ e Research Analyst intern a Third World Trade Institute, New York, USA paaloŋ poͻ. Yuomo ayi naŋ da wa pare,o da la e la account Executive ane Management trainee a Equitable Financial Service, Inc., in New Jersey, USApaaloŋ poͻ. Mba. Adda meŋ naŋ toŋe la a ziiri amaŋ, Essex County College, Newark, New Jersey, USA (a yi 1986 te tͻ 1988), Thomson McKinnon Securities Inc., New York (a yi 1989 te tͻ 1991) ane Deloitte ane Touche Consulting, (West Africa), Aŋkara (a yi 1991 a te tͻ 1994). A yi a yuoni 1994 zaa waana, Joseph Adda da la a Director of Omni Consulting International (Ghana) Ltd.[2] A yuomo 1996 ane 2000 kpakyagaŋ, o toŋԑԑ zi tԑԑ tԑԑ a Ministry of Finance, Ghana poͻ.[1]

Nu-neԑ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Adda fͻrͻ begemaala leԑbo a yuoni 2003 poͻ. O da die la saŋa na ba naŋ da leԑ neԑrԑ a nusugilo a Navrongo Central gbandige naŋ be a Upper East Irigyin Ghana paaloŋ poͻ wagere na neԑ naŋ da zeŋ a kogi zu, John Achuliwor naŋ kpi.[4] O da la de la a kogi a 2004 begemaaleba nu-neԑ kpamkpire saŋa. O da are la a Wͻͻ Naa yuoriŋ a di.[5][6][7] O gbandige da poͻ la a begemaale kogiri ayi a Wͻͻ Naa naŋ da de a yi a kogiri pie ne ata a Upper East Irigyin poͻ.[8] A Wͻͻ Naa da de la begemaale kogiri 128 di a yi neŋ begemaale kogiri 230 poͻ.[9] O da die la ane noba 12,444 a yi neŋ noba 31,657 a noba naŋ da neԑ ba nuuri soŋ poͻ. A ŋaa da are ko la 39.3% a noba naŋ neԑ ba nuuri soŋ poͻ. O da nyԑ la zunoͻ a o dataare Gabriel Pwamang naŋ da are ko a Peoples’ National Convention, Andema Emmanuel naŋ da are a Kataweԑ yuoriŋ, Azantinlwo Anemana Jennifer Grace naŋ are ko Convention People's Party, Bagonia Grace naŋ are ko Democratic People's Party, Donald Amuah ane Achuliwor A. Otito Werseh ba zaa da arԑԑ yoŋ yoŋ a ba poͻ naa zaa poͻ. A bama zaa da nyԑ la noba 6,512, 6,201, 140, 83, 2,262 ane 4,015 naŋ kyoŋ tutaa a lԑ a yi noba naŋ neԑ nuuri soŋ poͻ. A ŋaa daa are ko 20.6%, 19.6%, 0.4%, 0.3%, 7.1% ane 12.7% naŋ kyoŋ tutaa a lԑ a yi a noba zaa naŋ neԑ nuuri soŋ poͻ.[6][5]

Pͻletese[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A Ghana Yidaandͻͻ John Kufuor da iri la Adda ka o e Minisita a ko Manpower Development ane Employment 2005 poͻ.[10] A April Lezare ne anii daare, 2006 poͻ, ba iri o la cabinԑnte poͻ a leԑ ko a Energy Minisita.[11] A Ghana Yidaandͻͻ Kufuor da lԑre la o zu ane Felix Owusu-Adjapong ka o e a Energy Minisita. Joe Adda da naŋ taa la o kogi a Wͻͻ Naa gba naŋ le a Ghana zaa nu-neԑ 2008 poͻ. O meŋ ba la nyԑ zunoͻ 2012 nu-neԑ poͻ ka lԑ vԑŋ ka o dataa Mark Woyongo da de a kogi.[12]

In May 2017, President Nana Akufo-Addo named Joseph Kofi Adda as part of nineteen ministers who would form his cabinet. The names of the 19 ministers were submitted to the Parliament of Ghana and announced by the Speaker of the House, Rt. Hon. Prof. Mike Ocquaye. As a Cabinet minister, Joseph Kofi Adda was part of the inner circle of the president and aided key decision-making activities in the country.[13]

Meŋԑ nyͻvore[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Adda da taa la pͻge ane biiri bayi. o da e la Krista bie.[14] o da e la Laŋenesoŋ bie.[2]

Kũũ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Adda da kpie la zinyaa ͻlͻ ͻlͻ wagere Thursday, October beri pie ne anaare daare, 2021 poͻ, a Legon Asibiti Aŋkara poͻ.[15][16][17][18][19][20]

Sommo yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. 1.0 1.1 https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php
  2. 2.0 2.1 2.2 https://web.archive.org/web/20160506160910/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=25
  3. https://web.archive.org/web/20071011103451/http://www.ghanadistricts.com/mps/?r=8&PHPSESSID=83d8e3e6fb8b173f937b3da4fd190fc5&mpd=174&PHPSESSID=83d8e3e6fb8b173f937b3da4fd190fc5
  4. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=34533
  5. 5.0 5.1 https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/uppereast/173/
  6. 6.0 6.1 https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Kofi_Adda#:~:text=Mobile%20view-,Elections%202004%3B%20Ghana%27s%20Parliamentary%20and%20Presidential%20Elections.%20Accra%3A%20Electoral%20Commission%20of%20Ghana%3B%20Friedrich%20Ebert%20Stiftung.%202005.%20p.%C2%A0186.
  7. https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Kofi_Adda#:~:text=Mobile%20view-,Elections%202004%3B%20Ghana%27s%20Parliamentary%20and%20Presidential%20Elections.%20Accra%3A%20Electoral%20Commission%20of%20Ghana%3B%20Friedrich%20Ebert%20Stiftung.%202005.%20p.%C2%A0184.
  8. https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/
  9. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php
  10. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=74556
  11. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=103354
  12. https://web.archive.org/web/20160304030453/http://www.dailyguideghana.com/?p=70030
  13. https://web.archive.org/web/20170731025902/http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/entertainment/Arts-Minister-Catherine-Afeku-makes-it-to-Cabinet-542839
  14. https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Kofi_Adda#:~:text=Mobile%20view-,Ghana%20Parliamentary%20Register%2C%202004%2D2008.%20Ghana%3A%20The%20Office%20of%20Parliament.%202004.%20p.%C2%A083.
  15. https://www.myjoyonline.com/former-aviation-minister-joseph-kofi-adda-has-died/
  16. https://citinewsroom.com/2021/10/former-sanitation-minister-kofi-adda-dies-at-age-65/
  17. https://www.parliament.gh/news?CO=150
  18. https://web.archive.org/web/20230324195021/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Kofi-Adda-died-of-heart-failure-Report-1380583
  19. https://www.ghpage.com/former-aviation-minister-joseph-kofi-adda-dead/204834/
  20. https://web.archive.org/web/20221207150159/https://harmattangh.com/joseph-kofi-adda-dead-cause-of-death-of-the-former-navrongo-central-mp/