Joseph Albert Quarm

Yizie Wikipiideɛ

Joseph Albert Quarm noba yaga zaa naŋ baŋ o ne Prof. Quarm e la Ghana pͻletesen kaŋa a e neԑ naŋ poͻ a begemaale die ayopoi a Republic of Ghana anaare soba a are ko a Manso-Nkwanta Gbandigeŋ a Ashanti Irigyin poͻ a Wͻͻ Naa gbԑbogriŋ.[1][2]

Nyͻvore piiluu ane sakuuri yԑlԑ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba da dͻge la Quarm May beri ayopoi daare,1975 a yi Manso Nsiana a Ashanti Irigyin naŋ be Ghana poͻ. O taa BSc, MPhil ane PhD degree, Biological Sciences a yi Kwame Nkrumah University of Science and Technology, KNUST.[3][4][5]

Meŋԑ nyͻvore[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Quarm e la Kristabie .

Toma[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Quarm da waa la karema/wuliwullo a Vicande Sakuuri a yi 1996 a te ta 1998. O da naŋ tonͻ la ton-gbͻge a Central Gold African Ghana Limited a e Environmental Officer a be  2007 poͻ. O na meŋ da naŋ la a CEO a ko Prof Quarm Publications Limited a yi 1995 a te ta 2016 kyԑ naŋ e a CEO a ko Prof Quarm Hospital Complex a yi 2012 a te ta 2016, CEO a ko Prof Quarm Football Club ane CEO a ko Prof Quarm Construction Limited. O e la teŋgane reclamation expert, teŋgane advocate, research scientist ane mining consultant.

July beri ayopoi daare, 2020, ba da iri o la nempaalaa ka o e a Kwame Nkrumah University of Science and Technology (KNUST) Foundation a University Council ka o na toŋ yuomo ayi. [6]

Sonsonnͻ[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Tuesday, December bebe-dԑndԑn daare, 2020, a Republic of Ghana paaloŋ Yidaandͻͻ, H. E. Nana Addo Darkwa Akufo-Addo commissioned a 100-bed Prof. Quarm asibiti facility naŋ be a Manso Nsiana a Amansie West District a Ashanti Irigyin poͻ. [7]

Sakuuri bonteԑre a te ta ŋa ¢400,000 ka Prof Quarm Publications June 2022 poͻ da de soŋ ne  Otumfour Osei Tutu II Foundation a na soŋ zԑge zannoo yԑlԑ ka a do saa. [8]

Pͻletese[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Quarm e la Wͻͻ Naa bie kyԑ da e begemaala a ko Manso Nkwanta Gbandige a Ashanti Irigyin poͻ.[4][9] [10][11] June 2015 poͻ, o da di la  NPP primaries kyԑ ka Grace Addo naŋ da e a begemaala a ko a Manso Nkwanta Gbandige da le.[12] A 2016 Ghana zaa nu-neԑ poͻ, Quarm da di la a begemaale kogi ane 32,140 noba naŋ are ko 83.26% a noba zaa naŋ neԑ ba nuuri, kyԑ ka neԑ naŋ da are a  begemaale Kataweԑ Naa gbԑbogriŋ Alex Kwame Bonsu da nyԑ  noba 5,503 naŋ are ko 14.26% a noba zaa naŋ neԑ ba nuuri.[13]

June 2020 poͻ wagere na a Wͻͻ Naa (NPP) naŋ da erԑ ba primaries, o da lee la ka lԑ vԑŋ ka begeraa kaŋa bebe ka o koŋ la tõͻ are ko a Wͻͻ Naa a Ghana zaa nu-neԑ naŋ da waana December 2020 poͻ ane a zaa ka ona da la a begemaala naŋ are ko a Manso Nkwanta Gbandige. [14]

Galamsey[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Wagere na Ghana Yidaandͻͻ Nana Addo Darkwa Akufo-Addo naŋ wa biŋ begere ka ba ta la bonnͻ tuuro salema (galamsey) a paaloŋ zaa poͻ, Quarm da are ko la a gͻbenԑnte ane ba gbԑ-derre a da wulli a ananso ka a e kparaama ka te guuro te kõͻ ane te teŋgama ane a zaa ka a begere da e la hawonaa kaŋa ko a Amansie West District a Manso Nkwanta Gbandige a Ashanti Irigyinpoͻ.[15] o da naŋ wuli ka, o leebu kyaare ne a primaries da yie o naŋ zͻͻrͻ kyaare salema bonne tuubu (galamsey) o gbandige poͻ. [16]

Yelyagesԑgeraa naŋ ta gampԑlԑ 36 poͻ ka a Minisita naŊŋ da e Environment, Science ane Technology a kyaare salema boone tuubu a Ghana baŋ naŋ baŋ ne galamsey, Quarm yuori da porԑԑ la a e neԑ naŋ poͻ a salema bonne tuubu ŋa poͻ a pale a Gͻbenԑnte nembԑre mine. [17][18][19] A Ghana Yidaandͻͻ ͻfere wulee la yelyaga poͻ ka, a yelyagesԑgeraa na naŋ ta gampԑlԑ 36 nԑle la o zaa ane tͻgele-woŋi yeli ka yelwulaa zaa da kyebe naŋ teԑrԑ a ba yeluŋ.[20] Azuiŋ, ba koŋ are tͻgele-woŋi kyԑ peԑre a yԑlԑ.

Agya Owusu da se la Quarm ane o naŋ koͻre salema ziiri mine ko o kyͻ ka a wa wuli ka a gͻŋ la begere boso a zie da peԑle la kõͻ. Sogyԑre da gaa saa la Agya Owusu toma zie a nyige o tontomboma ane a zaa ka o da taa la sori ka o tu salema a zie.[21] A Ashanti District a ko Ghana National Association of Small Scale Miners meŋ da se o la ane o naŋ da wa de a salema tuubu zie a ba teŋganeŋ ane o naŋ da derԑ a Board Member a ko Minerals Commission wulibu. [22] A April bebie lezare ane yeni daare, 2023 poͻ niŋe pataa peԑroo JoyFM’s Midday duor-saama poͻ, Quarm da ba sage ka a yԑlԑ kyaare ne o salema ziiri taabo e la yelmeŋԑ, o da pԑge la o nuueri iri ka kyԑ o yuori saaŋ la. [23][24][25][26]

June 2023 poͻ, Quarm  da sama la Prof. Frimpong-Boateng ane o naŋ da saana yԑlԑ mine a boͻrͻ ka o fere o a yi yԑlԑ mine onaŋ da yeli a kyaare ana yelbawontaa na.  

Emmo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

March 2022 poͻ, a West Africa International Press Limited deme da eŋ la Quarm da ko o Heroes of Distinction Award. [27]

Yelbawontaa[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

2016 poͻ, Quarm sԑge eŋ la o gane poͻ ‘Natural Science for Primary Schools – Pupil’s Book 1,’ ka a nensaala zu la ka ba maŋ de tuo ne tegeroŋ. Kofi Bentil, naŋ e Vice President a ko IMANI Ghana ane social media users da ŋmԑԑ kpԑlle ka ba iri a gane bare a sakuu-piilaa poͻ. [28] A Ministry of Education meŋ da terԑԑ gane a ko a Ghana sakue ka ba ta wa daara a gane na.[29]

Sommo yizie[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

  1. https://www.parliament.gh/mps?mp=167
  2. http://www.ghanadistricts.com/Home/Reader/765
  3. https://www.ghanaweb.com/person/Joseph-Albert-Quarm-2887
  4. 4.0 4.1 https://ghanamps.com/mp/quarm-joseph-albert/
  5. https://www.modernghana.com/news/1047981/ar-akufo-addo-commissions-100-bed-specialised.html
  6. https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/202007/418056.php
  7. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Akufo-Addo-commissions-100-bed-specialised-Prof-Quarm-Hospital-1127045
  8. https://myjoyonline.com/prof-quarm-publications-donates-educational-materials-to-support-otumfour-foundation/
  9. https://www.myjoyonline.com/amansie-west-npp-primaries-aspirant-pledges-to-provide-sustainable-jobs-for-constituents/
  10. https://www.adomonline.com/im-ready-to-help-end-galamsey-former-mp/
  11. https://choicenewsonline.com/hon-joseph-albert-quarm-calls-for-unity-within-npp-camp-for-victory-2020/
  12. https://www.graphic.com.gh/news/politics/court-dismisses-npp-mp-s-case.html
  13. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2016/parliament/ashanti/manso_nkwanta/
  14. https://www.peacefmonline.com/pages/politics/politics/202006/414899.php
  15. https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201901/372362.php
  16. https://www.peacefmonline.com/pages/politics/politics/202009/425819.php
  17. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/All-the-big-names-listed-as-galamsey-culprits-in-Prof-Frimpong-s-report-1753466
  18. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Lord-Commey-Nii-Teiko-ex-NPP-MP-NDC-MP-cited-in-Frimpong-Boateng-s-galamsey-report-1752848
  19. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Lord-Commey-Nii-Teiko-ex-NPP-MP-NDC-MP-cited-in-Frimpong-Boateng-s-galamsey-report-1752848
  20. https://myjoyonline.com/allegations-contained-in-prof-boatengs-report-are-at-best-hearsay-government/
  21. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Former-Nkwanta-MP-sold-me-the-concession-Man-whose-mining-equipment-were-burnt-1755356
  22. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Prof-Quarm-cannot-run-away-from-galamsey-report-GNASSM-Ashanti-spills-more-secrets-1754702
  23. https://myjoyonline.com/i-dont-have-a-single-concession-in-my-name-prof-quarm-on-prof-boatengs-report/
  24. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/I-don-t-even-have-a-single-concession-he-s-only-tarnishing-my-image-Former-Manso-Nkwanta-MP-1754096
  25. https://myjoyonline.com/prof-boateng-must-back-allegations-against-me-with-evidence-albert-quarm/
  26. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/He-who-alleges-must-prove-NPP-Bigwig-challenges-Frimpong-Boateng-over-galamsey-report-1753340
  27. https://thebftonline.com/2022/03/28/west-africa-intl-press-ltd-honours-guta-president-others/
  28. https://citifmonline.com/2016/04/prof-quarm-defends-textbook-depicting-the-head-as-load-carrier/
  29. https://www.pulse.com.gh/ece-frontpage/education-in-ghana-profquam-defends-text-book-depicting-the-head-as-load-carrier/zjbqp19