Damba festival

Yizie Wikipiideɛ
Damba festival
festival
Languages spoken, written or signedDagbani Maale eŋ
Ethnic groupDagomba people, Mamprusi people, Gonja people, Wa people Maale eŋ
ContinentAfrica Maale eŋ
CountryGhana Maale eŋ
Headquarters locationNorthern Region Maale eŋ

Damba e la tigiri kpoŋ naŋ be Ghana poɔ, noba naŋ naŋ di o la Northern, Savanna, Upper East ane Upper west naŋ be Ghana poɔ. Pampana Damba leɛ la Ghana zaa tigiri a maŋ tagera saamba yire ne a andonɛɛ lamboe zaa. Yuoni zaa ba maŋ di la a tigiri ŋa Germany, USA, ane UK poɔ.

A Damba yuori ŋa Dagbani poɔ la ka o yi. Mampruli maŋ boɔle o la Damma, ka Waaliba boɔlɔ o Jimbɛnte. A Damba kyuu poɔ la ka ba maŋ di o, kyuuri ata a Dgombare kalinda poɔ. A tigiri tɔnɔ la ka ba teɛre ba saaŋkonoŋ, ba piilee ane nayɛlɛ a Dagbon be o tembilii paaloŋ. Ghana ne Burkina Faso tenkpoŋ la lɛ ka ba nayɛlɛ maŋ erɛ.a yare meŋ kalinda poɔ kyuuri ata poɔ la ka a Damba maŋ di, Rabia al-Awwal. Fɔrɔ ba di la Damba kyaara ne Muhammad dɔgebo ne o yuori puribo, kyɛ a Damba diibo ananso leɛre eŋ la ba saaŋkonoŋ ane nayɛlɛ. Gonjare meŋ naŋ be a Savanna Region maŋ di o la, ba meŋ taa la kyuu na ba meŋ naŋ naŋ di o. Damba poŋi eŋ la ziiri ata; Somo Damba, Naa Damba ane Belkulsi Damba.

Yel-erre[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Piilee, Yaa Naa la maŋ gaa te moɔle Damba piilee ko Yidan Moli. A kyuu beri pie be time daare, ka Somo Damba maŋ piili, ka Naa Damba tu a kyuu beri pie me ayopoi daare. Belkulsi la maŋ baare meŋ, a Damba viŋviŋ maŋ la lɛ a kyuu beri pie ne anii daare. A vuo ŋa ba maŋ puori la ba saaŋkomine, a ŋmeɛrɛ boma kyɛ seɛrɛ, zagere maŋ yɔ puori la taa ane bazɔmine kyɛ ko taa kyɔɔtaare. A tigiri ŋa la ka bibilii maŋ yare kparekpone kyɛ de mue.

Yiele zannoo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Zesoɔre pɔgesare maŋ wul la noba yiele a Dagbon ne tenne ne naŋ kɔgele o. A kyuu pie daare naŋ la lɛ.

Bibilii Damba[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A bebiri ŋa maŋ la ka bibilii maŋ yare kparekpone kyɛ seɛrɛ. A yelŋa maŋ e la zegyamaaŋ. Pɔlɔ ne sare la a deɛndeɛnema.

Somo Damba[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba maŋ puoroŋ kyɛ seɛrɛ.

Mue degebo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A bebiri ŋa daare la ba maŋ de a mue, Yidan Moli la maŋ kaa a yel ŋa Naa yiriŋ.

Naabo gamo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Bebii ŋa daare la ka a Naa gaŋ naabo.

Naa Damba[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A bebiri ŋa meŋ ba maŋ seɛrɛŋ kyɛ deɛnɛ be bonne.

Noba puoroo[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

A Damba baaraa la lɛ. Ba maŋ puori la taa kyɛ gaa ba yie.