Dāā Nyuubu

Yizie Wikipiideɛ

Dāā Kpeɛne Nyuubu Dagaweɛ Poɔ

Kaaretaare Dāānyuubu Faaloŋ Dagaweɛ Poɔ

Dāā e la boŋkōɔ mine te naŋ maŋ nyu ka a ko te faŋa ane tegre. Dāā taa la parɛɛ, a mine e la dagadāā bee nensaalsɔglaa dāā ka mine e nasaaldāā. A dāā mine soma la kyɛ ka a mine ba soma.


Yuomo mine naŋ pare, dāā mine yi la ka Dagaaba boɔla a karetaaredāā, a dāā ŋa waana ne la faaloŋ paa. A karetaaredāā faaloŋ mine la ama;

A dendɛŋ soba, a karetaaredāā eɛ dāā maŋ kyoorɔ la zēē, a maŋ kyo la a nensaala eŋɛ zēē fēēfēē lɛ ka o soba eŋnɛne baara aseŋ; pataasi, alombo, seraka burukutu ane a taaba. Ka neɛŋ wa nyu a dāā gaale, o eŋnɛne zaa maŋ baare lɛɛŋ kyɛ te kyɛre o kɔbɔ yoŋ. A ŋaa maŋ vɛŋ la ka o soba faŋa zaa bɔre.

A ayi soba, a dāā ŋa ma e la toloŋ te gaale, azuiŋ a maŋ dogrɔ la a dāānyuuro sɔɔre ne a o soba poɔ boma mine yaga. A ŋaa maŋ vɛŋ la ka a dāānyuubu poɔ boma mine ba la tona ka a soba baŋ kpi weioū ka o kūū ba ta.

A ata soba, a dāā ŋa naŋ pāā maŋ dire a noba enne, a baara a ba faŋa a noba ŋa toma tombo ba maŋ la gɛrɛ nimitɔɔre ka lɛ vɛŋ ka bombɔ sigre yaga zaa. Dɔbɔ yaga ba la toɔnɔ koɔrɔ ka diibu na yi, ka a vɛŋ ka naŋ ne kɔŋ be a Dagaweɛ poɔ yaga.


Anaare soba, sakubiiri mine meŋ maŋ kpɛ la a dāā ŋa nyuubu poɔ ka a vɛŋ ka ba zannoo yɛlɛ ba la gɛrɛ nimitɔɔre. A ba kyɛporo faŋa maŋ sigi la kyɛ ka ba teɛroŋ meŋ ba gana ziyeni.

Dãã kpeɛne nyuubu meŋ maŋ vɛŋ la la ka baapaaba ba la baŋ nembɛrɛ te zenɛ laŋkpeɛbo poɔ. A maŋ la vɛŋ la ka baapaaba baŋ baŋ yɛlɛ maale yelibu te laŋkpeɛbo poɔ.

N baaroo poɔ, N na la maaleŋ kpaale la ka a dāā ŋa waana ne la faaloŋ, ka N paaŋ na kpaale a Gaana nembɛrɛ, a namine ne a gɔbenante nembɛrɛ ane faŋa deme, ka ba kanne a te noba a kyaare ne a dāā a wuli ba a faaloŋ, kyɛ wuli ba dāā na naŋ soma aseŋ dagadãã