Vare le yelbulo

Essi Matilda Forster

Yizie Wikipiideɛ
Essi Matilda Forster
nensaala
Dɔɔ bee pɔge bee dɔgebopɔge Maale eŋ
Dɔgebo paaloŋGhana, United Kingdom Maale eŋ
Dɔgebo bebiri12 Sentɔmbare 1922 Maale eŋ
Dɔgebo zieSekondi-Takoradi Maale eŋ
Kūū bebiriƆɔgore 1998 Maale eŋ
Place of deathAccra Maale eŋ
SpouseE. F. B. Forster Maale eŋ
TonnoɔreLɔɔyɛ Maale eŋ

Essi Matilda Forster (12 Sɛntɔmbare 1922 – Ɔɔgore 1998) da e la Ghana lɔɔyɛ ane a pɔge fɔrɔ[1] naŋ yi Gold Coast (pampana ŋa Ghana) naŋ wuli ka o na baŋ leɛ la lɔɔyɛ.[2][3]

Nyɔvore piiluu ane Ganzanne

[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Ba dɔge la Forster ko George James Christian, ane Aba Lucy French, Sekondi poɔ, Gold Coast eŋɛ, 12 Sɛntɔmbare 1922 eŋɛ.[1] O saa baa la a Eastern Caribbean island of Dominica kyɛ ziŋ a teŋɛ Sekondi 1902 poɔ. O de la omeŋɛ ka o e la "returned exile" saŋa na onaŋ da wa gaa a First Pan-African Conference naŋ e London poɔ 1900 eŋɛ. O da e la yɛroŋ erɛ ane sommeŋɛ lɔɔ zanna naŋ areko a Western Province a e mɛmba ko a Gold Coast Legislative Council a yi 1930 te tɔ 1940.[4] Forster's ma baa la Shama naŋ be a Western Irigyiŋ poɔ ana saŋa na Gold Coast, pampana naŋ e Ghana.[2]

Forster piili la o ganzanne England poɔ saŋa na o naŋ da wa e yuomo anuu. England poɔ, ba da boɔle o la a bar at Gray's Inn poɔ Nyɔgevenne 1945 poɔ.[1] 15 Kyɛpire 1947 eŋɛ, ba da boɔle o la Bar eŋɛ a Gold Coast poɔ.[1][5][6] Ka o pãã leɛ Gold Coast deme pɔge fɔrɔ na leɛ lɔɔyɛ, ane a pɔgeba bata British West Africa poɔ naŋ kyɛŋ ta a be. Onaŋ tu a Nigeria deme lɔɔyɛ ane African pɔge fɔrɔ naŋ kyɛŋ ta a be puori, Stella Thomas, ane Frances Claudia Wright, Sierra Leonean lɔɔyɛ naŋ leɛ a pɔgeba bayi soba Africa poɔ na leɛ lɔɔyɛ.[2]

A tuuro a o Bar boɔloo Gold Coast poɔ, ba da boɔle la Forster Gambian Bar eŋɛ, ka o toŋ Gambia poɔ a e lɔɔyɛ a yi 1947 te tɔ 1951.[1] Gyoonoɔre 1951 poɔ, o leɛ wa la a Gold Coast ne o serɛ Edward Francis Bani Forster saŋa na colonial administration naŋ da wa iri a serɛ ka o na toŋ a Accra Mental Hospital eŋɛ. Ka Forster da de tonnoɔre a e a acting registrar ko dɔgebo, kũũ ane kpaaroŋ.[7] O toŋ la ana ɔfere ŋa ta kyuuri ayɔɔbo. A yi 1957 te tɔ 1982 ona da la a legal counsel ko Mobil Oil Ghana Limited.[2][1][8]

A yi lɔɔ zannoo puori, Forster da erɛ la pɔbilik ane kurigyugi yɛlɛ mine. O da e la kɔmɛtee ane kpaaroŋ awola zaa mɛmba, ona la soŋ mɛ amine. O da e la a Ghana International School Committee mɛmba yuori, a toŋ a kɔmɛtee a yi 1954 te tɔ 1959. O la toŋ la a Accra Magisterial District Prohibition Committee eŋɛ a e mɛmba, a wagere vuo ŋa naŋ pore a sazu. O da soŋ mɛ la a Inner Wheel Club, Accra ullee ane a International Federation of Women Lawyers (FIDA) Ghana poɔ, a e a kpaaroŋ wederɛ.[1] O nyɔvore poɔ, Forster toŋ la nimize-tonnoɔre a Young Women's Christian Association (YWCA) poɔ.[1] O da e la o wederɛ potuuro ane gansɛgerɛ ko o Hostel kɔmɛtee. A yi 1969 te tɔ 1972, o da e la a dakogi zu soba ko a Accra Nurses and Midwives School Board of Governors, ane a yi 1972 te tɔ 1975, o da e la mɛmba leɛraa ko a World Association of Girl Guides ane Girl Scouts' Constitution Committee, kyɛ derɛ weɛ ne a Ghana Girl Guides.[2][1][9]

Meŋɛ Nyɔvore ane Kũũ

[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Forster kuli la kurigyugi Edward Francis Bani Forster, a Gold Coast psychiatrist naŋ e Gambian bal, 17 Disembare 1944 eŋɛ.[10][11] Ba taa la bibiiri bata; bipɔge ane bidɔba bayi.[11] O e la Kiristabie ane a Accra Ridge Church mɛmba, zie o naŋ da e a Koseɛraa Sakuuri gansɛgerɛ ta ŋa yuomo 17, a yi 1963 te tɔ 1980.[1] Yɛlɛ o naŋ nɔŋ eebo la kyɛne ane bɛlnteɛ toma.[1] O kpie Ɔɔgore 1988 poɔ yuomo 75. Ana wagere na, ona da la dannyaa lɔɔyɛ a Ghana Bar eŋɛ. O kũũ uumo yeltuuri e la a Accra Ridge Church, 14 Ɔɔgore 1998 eŋɛ.[2]

Muuli kyɛ meŋ nyɛ

[maaleŋ | Maale eŋ yizie]

Sommo Yizie

[maaleŋ | Maale eŋ yizie]
  1. 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 Uwechue, Raph (1991). Africa Who's Who (in English). Africa Journal Limited. p. 676. ISBN 978-0-903274-17-3.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 "Pioneer African Women in Law". African Women in Law (in English). Retrieved 8 April 2021.
  3. "Essi Matilda Forster, a woman of Dominican descent who became Ghana's first female attorney". Dominica News Online (in American English). 2022-03-13. Retrieved 2022-04-02.
  4. "Miscellaneous | African Women in Law | My Story, Your Inspiration". E.A.L.C. Estelle Appiah Legislative Counsel.
  5. Ghana (1976). The Supreme Court of Ghana Centenary: Souvenir, 1876–1976 (in English). University Press.
  6. Africa Woman (in English). Africa Journal Limited. 1975.
  7. Coast, Gold (1957). Gold Coast Gazette (in English).
  8. Ghana Year Book (in English). Graphic Corporation. 1978.
  9. Harper, F. John (1988). Women's Movements of the World: An International Directory and Reference Guide (in English). Longman. ISBN 978-0-89774-508-6.
  10. Uwechue, Raph (1991). Africa Who's Who (in English). Africa Journal Limited. ISBN 978-0-903274-17-3.
  11. 11.0 11.1 Who's who in the world. 1.1971/72(1970) (in English). Marquis Who's Who. 1970. ISBN 978-0-8379-1101-4.