Essi Matilda Forster
Dɔɔ bee pɔge bee dɔgebo | pɔge ![]() |
---|---|
Dɔgebo paaloŋ | Ghana, United Kingdom ![]() |
Dɔgebo bebiri | 12 Sentɔmbare 1922 ![]() |
Dɔgebo zie | Sekondi-Takoradi ![]() |
Kūū bebiri | Ɔɔgore 1998 ![]() |
Place of death | Accra ![]() |
Spouse | E. F. B. Forster ![]() |
Tonnoɔre | Lɔɔyɛ ![]() |
Essi Matilda Forster (12 Sɛntɔmbare 1922 – Ɔɔgore 1998) da e la Ghana lɔɔyɛ ane a pɔge fɔrɔ[1] naŋ yi Gold Coast (pampana ŋa Ghana) naŋ wuli ka o na baŋ leɛ la lɔɔyɛ.[2][3]
Nyɔvore piiluu ane Ganzanne
[maaleŋ | Maale eŋ yizie]Ba dɔge la Forster ko George James Christian, ane Aba Lucy French, Sekondi poɔ, Gold Coast eŋɛ, 12 Sɛntɔmbare 1922 eŋɛ.[1] O saa baa la a Eastern Caribbean island of Dominica kyɛ ziŋ a teŋɛ Sekondi 1902 poɔ. O de la omeŋɛ ka o e la "returned exile" saŋa na onaŋ da wa gaa a First Pan-African Conference naŋ e London poɔ 1900 eŋɛ. O da e la yɛroŋ erɛ ane sommeŋɛ lɔɔ zanna naŋ areko a Western Province a e mɛmba ko a Gold Coast Legislative Council a yi 1930 te tɔ 1940.[4] Forster's ma baa la Shama naŋ be a Western Irigyiŋ poɔ ana saŋa na Gold Coast, pampana naŋ e Ghana.[2]
Forster piili la o ganzanne England poɔ saŋa na o naŋ da wa e yuomo anuu. England poɔ, ba da boɔle o la a bar at Gray's Inn poɔ Nyɔgevenne 1945 poɔ.[1] 15 Kyɛpire 1947 eŋɛ, ba da boɔle o la Bar eŋɛ a Gold Coast poɔ.[1][5][6] Ka o pãã leɛ Gold Coast deme pɔge fɔrɔ na leɛ lɔɔyɛ, ane a pɔgeba bata British West Africa poɔ naŋ kyɛŋ ta a be. Onaŋ tu a Nigeria deme lɔɔyɛ ane African pɔge fɔrɔ naŋ kyɛŋ ta a be puori, Stella Thomas, ane Frances Claudia Wright, Sierra Leonean lɔɔyɛ naŋ leɛ a pɔgeba bayi soba Africa poɔ na leɛ lɔɔyɛ.[2]
Dompole
[maaleŋ | Maale eŋ yizie]A tuuro a o Bar boɔloo Gold Coast poɔ, ba da boɔle la Forster Gambian Bar eŋɛ, ka o toŋ Gambia poɔ a e lɔɔyɛ a yi 1947 te tɔ 1951.[1] Gyoonoɔre 1951 poɔ, o leɛ wa la a Gold Coast ne o serɛ Edward Francis Bani Forster saŋa na colonial administration naŋ da wa iri a serɛ ka o na toŋ a Accra Mental Hospital eŋɛ. Ka Forster da de tonnoɔre a e a acting registrar ko dɔgebo, kũũ ane kpaaroŋ.[7] O toŋ la ana ɔfere ŋa ta kyuuri ayɔɔbo. A yi 1957 te tɔ 1982 ona da la a legal counsel ko Mobil Oil Ghana Limited.[2][1][8]
A yi lɔɔ zannoo puori, Forster da erɛ la pɔbilik ane kurigyugi yɛlɛ mine. O da e la kɔmɛtee ane kpaaroŋ awola zaa mɛmba, ona la soŋ mɛ amine. O da e la a Ghana International School Committee mɛmba yuori, a toŋ a kɔmɛtee a yi 1954 te tɔ 1959. O la toŋ la a Accra Magisterial District Prohibition Committee eŋɛ a e mɛmba, a wagere vuo ŋa naŋ pore a sazu. O da soŋ mɛ la a Inner Wheel Club, Accra ullee ane a International Federation of Women Lawyers (FIDA) Ghana poɔ, a e a kpaaroŋ wederɛ.[1] O nyɔvore poɔ, Forster toŋ la nimize-tonnoɔre a Young Women's Christian Association (YWCA) poɔ.[1] O da e la o wederɛ potuuro ane gansɛgerɛ ko o Hostel kɔmɛtee. A yi 1969 te tɔ 1972, o da e la a dakogi zu soba ko a Accra Nurses and Midwives School Board of Governors, ane a yi 1972 te tɔ 1975, o da e la mɛmba leɛraa ko a World Association of Girl Guides ane Girl Scouts' Constitution Committee, kyɛ derɛ weɛ ne a Ghana Girl Guides.[2][1][9]
Meŋɛ Nyɔvore ane Kũũ
[maaleŋ | Maale eŋ yizie]Forster kuli la kurigyugi Edward Francis Bani Forster, a Gold Coast psychiatrist naŋ e Gambian bal, 17 Disembare 1944 eŋɛ.[10][11] Ba taa la bibiiri bata; bipɔge ane bidɔba bayi.[11] O e la Kiristabie ane a Accra Ridge Church mɛmba, zie o naŋ da e a Koseɛraa Sakuuri gansɛgerɛ ta ŋa yuomo 17, a yi 1963 te tɔ 1980.[1] Yɛlɛ o naŋ nɔŋ eebo la kyɛne ane bɛlnteɛ toma.[1] O kpie Ɔɔgore 1988 poɔ yuomo 75. Ana wagere na, ona da la dannyaa lɔɔyɛ a Ghana Bar eŋɛ. O kũũ uumo yeltuuri e la a Accra Ridge Church, 14 Ɔɔgore 1998 eŋɛ.[2]
Muuli kyɛ meŋ nyɛ
[maaleŋ | Maale eŋ yizie]Sommo Yizie
[maaleŋ | Maale eŋ yizie]- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 Uwechue, Raph (1991). Africa Who's Who (in English). Africa Journal Limited. p. 676. ISBN 978-0-903274-17-3.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 "Pioneer African Women in Law". African Women in Law (in English). Retrieved 8 April 2021.
- ↑ "Essi Matilda Forster, a woman of Dominican descent who became Ghana's first female attorney". Dominica News Online (in American English). 2022-03-13. Retrieved 2022-04-02.
- ↑ "Miscellaneous | African Women in Law | My Story, Your Inspiration". E.A.L.C. Estelle Appiah Legislative Counsel.
- ↑ Ghana (1976). The Supreme Court of Ghana Centenary: Souvenir, 1876–1976 (in English). University Press.
- ↑ Africa Woman (in English). Africa Journal Limited. 1975.
- ↑ Coast, Gold (1957). Gold Coast Gazette (in English).
- ↑ Ghana Year Book (in English). Graphic Corporation. 1978.
- ↑ Harper, F. John (1988). Women's Movements of the World: An International Directory and Reference Guide (in English). Longman. ISBN 978-0-89774-508-6.
- ↑ Uwechue, Raph (1991). Africa Who's Who (in English). Africa Journal Limited. ISBN 978-0-903274-17-3.
- ↑ 11.0 11.1 Who's who in the world. 1.1971/72(1970) (in English). Marquis Who's Who. 1970. ISBN 978-0-8379-1101-4.